ARTYKUŁY WIARY – ZARATUSZTRIANIE POLSCY
Nasza religia w pigułce dla tych co pierwszy raz o niej słyszą
ARTYKUŁY WIARY – ZARATUSZTRIANIE POLSCY
Dobra Religia – Daena Wanguhi, znana powszechnie jako Zaratusztrianizmzostała przyniesiona ludzkości przez Zaratusztrę – Manthrana, czyli „prowokującego do myślenia” (Jasna 50:5) – człowieka szukającego Boga i wybranego przezeń – ok. 1500 lat przed Chrystusem. Objawienie dane przez Boga zawarte jest w Gathach – Hymnach, w których Zaratusztra zwraca się do Stwórcy jako do swojego Przyjaciela (Jasna 44:1; Jasna 46:2). Późniejsze teksty, modlitwy i komentarze z różnych epok stanowią resztę świętej Księgi zwanej Awesta.
powiązane z tematem Zaratusztra:
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2019/07/31/zaratusztra/
Podstawowe pojęcia Zaratusztrianizmu
Ahura Mazda
Ahura Mazda – Mądry Pan, Wszechwiedząca Istota (Jasna 28:9) to Bóg głoszony przez Manthrana Zaratusztrę. W Gathach, Hymnach Zaratusztry, najczęściej bywa określany jako Mazda – 164 razy, Ahura – 131 razy, Mazda Ahura – 50 razy (np. Jasna 28:2; Jasna 51:16), oraz Ahura Mazda – osiem razy. „Ahura” (Pan, albo: „Dający Życie”) ma konotację męską, ale „Mazda” („Mieszczący/a wszystko w Swym Umyśle) ma konotację żeńską.
To On/Ona swymi myślami, słowami i działaniem stworzył, ukształtował i uporządkował Wszechświat według pierwotnego Bożego Ładu – Aszy (Jasna 47:3; Jasna 48:6; Jasna 50:11; Jasna 51:7). Uczynił to poprzez swoją Moc Stwórczą, którą działa w świecie (Dobroczynną Inspirację, Spenta Majniu – Jasna 44:7). Mazda Ahura jest Ojcem Aszy (Jasna 47:2) i Dobrej Myśli (Jasna 31:8; Jasna 45:4), które mogą wybrać bądź odrzucić istoty rozumne. Mają one bowiem wolną wolę do inspirowania się Dobrem bądź Złem (Jasna 30:2).
Bóg Swoją Myślą stworzył Światłość we Wszechświecie (Jasna 31:7). Jest Bogiem transcendentnym, jest od „zawsze ten sam” (Jasna 31:7), ale też działającym w świecie, a człowiek może zbliżyć się do Ahura Mazdy dzięki modlitwie, dzięki recytacji Gath (Jasna 44:17).
Bóg – zgodnie z nauką Manthrana – daje i stale podtrzymuje życie, a czyni tylko to, co dobre, konstruktywne. Stąd Duch Boży zwany jest Wahiszta Majniu (Duchem Najlepszym, Jasna 33:6) bądź Spenta Majniu – Życiodajnym Duchem. To Moca Twórcza Ahura Mazdy (vide cała Jasna 47), życiodajna podobnie jak życiodajne (Spenta) są wszystkie atrybuty Boże. Śmierć zatem, zniszczenie i wszelkie inne Zło nie pochodzą od Mazda Ahury, ani też Bóg ich nie dozwala, lecz przeciwnie – zmaga się z nimi. Do tego by wybrać współdziałanie z Bogiem i wspierać Aszę zapraszany jest każdy człowiek i każda inna istota rozumna (Jasna 31:9; Jasna 31:22). Współpracując z Ahura Mazdą, swoimi myślami, słowami i uczynkami możemy przyczynić się do szerzenia Dobra, Prawdy, Pokoju i Życia wokół siebie, w tym pomagając ubogim (Jasna 34:5) w naszych małych społecznościach – i dzięki temu stać się Saoszjantami – odnowicielami świata jako takiego (Jasna 48:12). Dzięki swoim czynom i słowom oraz uwielbieniu Boga możemy zdobyć nieśmiertelność, doskonałość i Aszę – Prawość oraz harmonię wewnętrzną dla siebie, oraz wesprzeć Dzieło Boże (Jasna 34:1). Ci zaś, którzy opowiadają się za Kłamstwem, Oszustwem i Chaosem; którzy „odmawiają spoglądania z szacunkiem na żywe stworzenia Boga” (Jasna 32:10) – oni przyczyniają się do Zła, konfliktów, wojen, chorób i śmierci zarówno pośród ludzi, jak i innych istot żywych oraz w wymiarze kosmicznym (Jasna 30:6).
powiązane z hasłem Ahura Mazda:
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2020/04/14/20-imion-boga/
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2020/01/09/hormazd-jaszt/
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2019/08/23/ahura-mazda-zrozumiec-imie-boga/
Mazdajasna (oznacza oddawanie czci Bogu) – zaratusztrianizm jest zatem całkiem dosłownie Dobrą Religią i Dobrą Świadomością (Daena Wanguhi, Jasna 51:17), Religią Współdziałania z Bogiem – Ahura Mazdą dla dobra nas samych, naszych domów, środowiska w którym żyjemy, kraju, Przyrody i świata (Jasna 31:16).
Amesza Spenta
Ahura Mazda, pozostając jednością, posiada sześć Amesza Spentów (aw. ameša – nieśmiertelny, spenta – dający życie, posiadający moc) – emanacji, mocy tworzących duchową osnowę świata, zwanych także świetlistymi Istotami. Ich imiona można rozumieć jako nazwy podstawowych atrybutów Ahura Mazdy i jednocześnie podstawowych cnót, którymi powinien cechować się każdy wyznawca:
Wohu Manah (Jasna 51:2) – Dobra Myśl, Dobry Umysł. To umysłowa zdolność do zrozumienia Aszy, do zrozumienia natury naszego realnego świata, i rozpoznanie rozbieżności pomiędzy tym, co idealne, a tym co realne; to instrument moralnego poznania i poznania w ogóle. Dzięki Dobrej Myśli możemy w tym świecie odróżnić Dobroczynną Inspirację Boga (Spenta Mainju – Jasna 47:1) i oddzielić ją od złego impulsu (Aka Majniu – Jasna 32:5) i Oszustwa (Drudż), które są domeną Złego Ducha (Angra Majniu). Możemy dokonać wyboru pomiędzy Dobrem a Złem, pomiędzy Budowaniem a Destrukcją w tym świecie pełnym zawirowań i pomieszanych pojęć. Dobra Myśl jest trzecim co do częstotliwości terminem występującym w Gathach: zaraz po Bogu (Ahura, Mazda) i Aszy.
Asza Wahiszta (Jasna 28:8) – Modelowy, Pierwotny Ład Wszechświata pomyślany i ukształtowany przez Mazda Ahurę. To również Najlepsza Prawość; Prawo wszechświata, Prawda, Prawda Moralna. Asza opisuje, jaki świat i ludzie powinni być w swojej formie idealnej. W związku z tym, intencja urzeczywistnienia Ładu, odnawiania go stanowi Właściwą Intencję, a działanie zgodnie z Aszą jest najwyższą formą Prawości. Asza występuje w Gathach ponad 150 razy, co świadczy dobitnie o znaczeniu tego pojęcia.
Spenta Armaiti (Jasna 51:4) – Dobroczynna Pokora, Oddanie; Pobożność, Życiodajna harmonia, Życzliwość, Miłość Boża). To pobożność okazywana wobec Źródła Istnienia i Ostatecznej Prawdy. W wymiarze etycznym jest to nastawienie pełne życzliwości, postawa ogarnięta Dobrem a także pokorą wobec życiodajnej Ziemi, na której mieszkamy, i z której czerpiemy środki do życia. Można ją określić jako Prawość Umysłu.
Chszatra Wairja (Jasna 51:4) – Panowanie Zwycięskie, królewski majestat, Panowanie nad pożądaniem; właściwy, modelowy porządek społeczny. To modelowa, idealna struktura społeczna [i polityczna] ludzkiego świata, modelowe społeczeństwo. W przenośni: Królestwo Niebieskie.
Haurwatat (Jasna 31:6; Jasna 51:7) – Zdrowie i Doskonałość, stan pomyślności, integralności fizycznej i duchowej. W swojej pełnej formie stan doskonałości na Ziemi.
Ameretat (Jasna 31:6; Jasna 51:7) – Nieśmiertelność, Długie Życie, Nieśmiertelna Błogość.
W Gatach Haurwatat i Ameretat zawsze występują razem. Zdrowie człowieka, stan fizyczny i psychiczny, moralny, postępowanie na tym świecie – mają głęboki związek z życiem przyszłym.
Jazaty
Oprócz tego, Ahura Mazda ma pomoc w postaci dobroczynnych bytów zwanych Spenta Jazaty: Mitra (Jasna 46:5), strażnik ludzkich umów i potężny przyjaciel prawdomównych. Inny to Seraosza – Boskie Natchnienie, Boski Posłaniec (Jasna 33:5; Jasna 43:12), pogromca Zła, szczególny oponent Aeszmy, dewów i złoczyńców, wzór postępowania zgodnie z Aszą (Jasna 57:2), który pierwszy recytował Gathy w świecie duchowym; Rasznu (Jasna 46:5) – boski Sędzia na Tamtym Świecie; oraz Airjaman (Jasna 46:1): Boski Pomocnik, Wsparcie; duch pokoju i harmonii, który wspiera mężczyzn i kobiety, dobrą myśl Zaratusztry oraz jego następców. Według W.22.6-26 (zakończenie Widewdad), Airjaman jest także pierwotnym uzdrowicielem, uzdrawiającym – na życzenie Ahura Mazdy – choroby, które duch zła rozprzestrzenił po świecie (por. też Jasna 31:19, Jasna 44:2, 16; Jasna 54:1). Warto zauważyć, że jedną z najważniejszych manthrzaratusztrianizmu jest „A Airjama iszjo”.
Powiązane z tematem Amesza Spenta i Jazaty
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2020/03/03/nowa-nowoczesna-symbolika-zaratusztrianska/
Złe, destrukcyjne byty
Angra Mainju (Jasna 45:2) (w późniejszej, pahlawijskiej wersji zaratusztrianizmu, nazywany Arymanem) to Zły – niestworzony przez Boga – Duch, domeną którego jest Zniszczenie, Oszustwo i Kłamstwo (Drudż, Jasna 48:1). On to skalał Złem, Śmiercią i Destrukcją stworzony przez Ahura Mazdę świat, kiedy ten z wymiaru duchowego przybrał postać materialną (Jasna 32:5). Niektórzy ludzie i inne byty świadome wskutek Drudży – Kłamstwa mogą zbłądzić i nie rozróżnić właściwie pomiędzy Dobrem a Złem w swoim życiu i w świecie. Oszustwo będzie im mówić, że Asza – Boski Ład i Prawość – nie jest dobra. Mogą zatem pokierować się Złym Impulsem (Aka Mainju – Jasna 30:3) i zejść na manowce. Stąd tak istotna jest codzienna więź z Bogiem poprzez Dobrą Myśl (Wohu Mana) i modlitwę (Jasna 28:1).
Angra Mainju nie posiada takich emanacji i atrybutów jak Ahura Mazda, posiada jednak korpus złych duchów, tzw. dajwów – dewów (por. angielski termin „devil” i polski „diabeł”), które od niego pochodzą, są wytworem Złego Umysłu (Aka Manah, Jasna 32:3) i pomagają mu w dziele zniszczenia. Zgodnie z Gathami (Jasna, 30:6) dewy nie potrafiły właściwie rozeznać pomiędzy Życiodajną Inspiracją Ahury (Spenta Mainju) a tą Złą i Destrukcyjną – Aka Mainju. Przybyło bowiem do nich Oszustwo (Drudż), kiedy podejmowały decyzję. Wybrały zatem Myśl Najgorszą i Wściekłość (Aeszma), którymi ich zwolennicy spośród ludzi przyczyniają cierpień światu.
Arymanowi towarzyszy sześć głównych atrybutów (arcy-demonów):
Aka Manah – (Jasna 33:4) — demon złych myśli i złych emocji
Śaura — demon tyranii, represji i prześladowań;
Taromaiti (Jasna 33:4) — demon bezbożności i niewiary;
Zairi — demon głodu i pragnienia oraz chciwości;
Aeszma (Jasna 29:1) — demon gniewu, złości, zawiści;
Tauru — demon choroby i cierpienia;
Astwihad (Aw. Astō.vīδōtu), dosłownie „ten, który rozpuszcza kości, łamacz kości, dzielący ciała”, demon śmierci w tekstach Awesty. Niszczy życie i nikt nie może mu uciec. Jest powiedziane: Kiedy dotknie człowieka ręką, jest to zły sen; kiedy rzuca na niego swój cień, to jest gorączka; a kiedy patrzy na niego swoimi oczami, pozbawia go tchnienia duszy. Astwihād został wysłany przez Arymana, by rzucić swoją śmiertelną pętlę na Gayōmarda pierwszego człowieka. Astwihād tłumaczy się jako „rozpad materialnych istot”.
Byty stworzone
RATU: modele stworzeń w Świecie Myśli – Ducha
Ratu to wzorce bądź modele stworzone przez Ahura Mazdę w świecie myśli – świecie duchowym dla istot żywych, w tym człowieka, zjawisk i rzeczy, zanim zostały one stworzone w formie materialnej. Późniejsze chronologicznie idee Platońskie przypominają nieco Ratu zaratusztriańskie. Ratu są niejako łącznikiem pomiędzy światem ziemskim a światem duchowym – „Tamtym Światem”. Ratu zawiera w sobie rdzeń „RT”, co wiąże go z innym terminem awestyjskim oraz staroindyjskim określającym Pierwotny Ład (Aszę). Modele istot i przedmiotów na Tamtym Świecie są wzorcami dla Tego Świata, np. RatuCzłowieka to wzorzec idealny i moralny ze świata duchowego dla postępowania każdego człowieka na Ziemi. Człowiek zatem powinien postępować zgodnie z Aszą, Boskim Ładem. Ratu jest zasadniczym pojęciem świętej, pradawnej manthry, modlitwy zaratusztriańskiej – Ahuna Wairja czyli Jatha ahu, będącej swoistym streszczeniem Gath.
Człowiek i jego duch, dusza i sumienie/świadomość oraz ciało materialne (Jasna 31:11)
Każdy byt stworzony przez Ahura Mazdę ma aspekt duchowy i materialny. Człowiek ma poczwórną naturę: 1) Frawaszi – Duch opiekuńczy i nieskalany, czyli ten aspekt duszy ludzkiej, który istnieje już zanim dany człowiek się narodzi. Frawaszi jest stwarzany w świecie duchowym przez Boga i zsyłany przez Niego na świat w chwili poczęcia poszczególnej istoty ludzkiej. 2) Urwan(Jasna 28:1; Jasna 49:11) dusza, która opuszcza ciało po śmierci i kieruje się na Sąd Boży. 3) Daena (Jasna 51:13) to ludzka świadomość i sumienie zarazem. To też całość ludzkich myśli, słów i uczynków, za które każdy człowiek będzie poddany osądowi Bożemu. Znamienne jest to, że jedną z oryginalnych nazw religii Zaratusztry jest Daena Vanguhi: Dobra Świadomość, Sumienie. 4) Człowiek ma też oczywiście ciało materialne, które w tym naszym świecie zmieszanego dobra i zła podlega śmierci (do Dnia Fraszokereti – Odnowienia).
powiązane z tematem dusza:
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2020/04/07/1569/
Akt Stworzenia i Pięć Epok
GATHY o akcie stworzenia:
„Na początku dwa były Duchy Bliźniacze żywiołowo działające: Dobry i Zły; w myśli, w słowie i w czynie” (Jasna 30.3), i dalej (Jasna 30.4): „I kiedy owe dwa Duchy Bliźniacze po raz pierwszy się spotkały, Życie i Niebyt ustanowiły. I tak będzie aż po kres istnienia świata.”
Życie ustanowił Ahura Mazda a Niebyt – Angra Majniu -zły duch.
Zaś według Pism z okresu pahlawijskiego:
„Na początku były dwa duchy: Ormazd (Ahura Mazda) i Aryman (Angra Mainju). Ormazd przebywał w górze, w nieskończonym blasku. Aryman w dole, w mroku nieprzeniknionym. Wszystko co dobre – mądrość, prawość, jasność, piękno – zawarte było w Ormazdzie, wszystko co złe w Arymanie. I tak było od nieskończoności.”
To była Pierwsza Epoka
„Aż wydarzyło się, że promień blasku przeniknął mrok i Aryman poznał, że nie jest sam; że jest jeszcze coś innego. Przyciągnięty blaskiem podążył w górę i chciał ową jasność pochwycić”.
AHURA MAZDA mimo że nie jest wszechmocny, jest wszechwiedzący (Jasna 46:19) w odróżnieniu od ARYMANA i tchnął w życie plan, dzięki któremu Zło miało zostać w przyszłości obezwładnione. W tym celu powołał do istnienia Wszechświat, a jego elementy umieścił we właściwych „miejscach” i wyznaczył im odpowiednie funkcje. Proces stwarzania zawarł się w kilku etapach. Na początku pierwszej epoki, w modlitwie Ahuna Vairja (Yatha Ahu) wygłosił Arymanowi przepowiednię o jego klęsce na końcu czasów. Arymana ta wizja najpierw tak przeraziła że zapadł się i ukrył w swojej otchłani:
„Ormazd jednak przemądry rzucił w niego słowem modlitwy, które odebrało siły władcy ciemności, tak że spadł w przepaść i przebywał tam przez trzy tysiące lat”.
Wtedy to Ahura stworzył świat duchowy, a w nim wszystkie istoty niebiańskie (menog). W trakcie zaś drugiej epoki, Mazda powołał do bytu świat istot żywych (materialnych), ale najpierw w świecie myśli i w formie duchowej. Naturą zła jest Kłamstwo toteż Angra Majniu ostatecznie nie uwierzył przepowiedni Ahura Mazdy dotyczącej tego, co go może na końcu Czasu spotkać. Wyłonił się ponownie z otchłani. Mazda znając jego możliwą przyszłość zaproponował mu pokój i opamiętanie, co Arymana utwierdziło w niewierze w swoją klęskę i ostatecznie wybrał on zło jako swoją naturę, odrzucając dobro. Tak zakończyła się wspomniana wyżej druga epoka, a zaczęła trzecia. Na początku trzeciej epoki, Bóg nadał istotom żywym i nieożywionym formę materialną, i narodził się w ten sposób Świat Materialny. Wszystkie twory Ahury były dobre, w tym stanie doskonale statyczne i niezmienne – wszystko doskonałe i na swoim miejscu. Następnie Bóg puścił świat w ruch, uruchamiając upływ czasu i nadając wszystkiemu cielesność i to też było dobre (Bundahiszn). Jednak wtedy Angra Mainju, dostrzegłszy Materię Świata, natychmiast zaatakował i skaził wszystkie twory i stworzenia Ahura Mazdy. Zaatakował ziemię, tworząc pustynię, zasolił wodę w morzach, przebił południową stronę nieba, spowodował więdnięcie roślin, śmierć pierwszego byka oraz pierwszego człowieka, a na koniec „popsuł” nieskalaną czystość ognia, tworząc dym. Taki był koniec trzeciej epoki.
Od tego czasu zaczęła się czwarta – epoka „zmieszania” i walki dobra ze złem (Gumeziszn), w której obecnie żyjemy. Pod koniec tej epoki nastanie czas Sądu Ostatecznego i Odnowienia Świata – Fraszokereti, kiedy to Ahura Mazda oddzieli dobro od zła (Wizariszn) i ustanowi z powrotem doskonały porządek – Aszę. Nastanie wtedy Piąta epoka, epoka Idealnego Świata Bożego materialnego i duchowego. Czas się zakończy i przestanie biec.
ZAND-AKASIH (WIELKI BUNDAHISZN)
fragment: Rozdział I.A
O STWORZENIU ISTOT.
„1. Stało się to kiedy Duch Zła był nieaktywny z powodu otępienia, Zły duch leżał w osłupieniu przez trzy tysiące lat.
2. Podczas tej bezczynności Ducha Zła, Ahura Mazda stworzył istnienia w ich materialnej formie;
Stworzył Ogień z Niekończącego się Światła, Eter z Ognia, Wodę z Eteru, Ziemię i wszelką cielesność Materialną z Wody.
3. Jak mówi Pismo Święte: „Po pierwsze, całe stworzenie było kroplą Wody;” to znaczy, wszystko pochodziło z Wody, z wyjątkiem nasion ludzi i zwierząt; ponieważ te nasiona są z esencji Ognia.
4. On (Ahura Mazda) najpierw stworzył Niebo, aby powstrzymać tą opoką Ducha Zła;
jest ktoś, kto mówi: „po pierwsze”;
po drugie, stworzył wodę, w celu porażenia żądzy zła „Drudż”;
po trzecie, stworzył Ziemię, i całą materialność;
po czwarte, stworzył Drzewo, by wspomóc dobre stworzenie Dobroczynnego-Zwierzęcia;
po piąte, stworzył Dobre Zwierzę, by pomagało pierwszemu Świętemu Człowiekowi;
po szóste, stworzył Świętego Człowieka, dla zniszczenia próżni i bezczynności (bezkreatywnoości) Ducha Zła i wszystkich Dewów;
następnie stworzył ogień Khvarag (wieczny);
Przywiązał do niego promień z Niekończącego się Światła, i tak dobre jest jego ciało astralne, jak pragnienie Ognia;
następnie stworzył eter, w astralnej formie piętnastoletniego młodzieńca, który unosi i utrzymuje wszystko: Wodę, Drzewo, Dobroczynne-Zwierzę i Świętego Człowieka.
5. I wskazał im ich miejsce
6. Najpierw wytworzył świetliste i widzialne niebo, które jest bardzo odległe,
Jest jak ze stali, olśniewającej stali, której substancją jest męski diament; jego wierzchołek jest połączony z Niekończącym się Światłem;
Stworzył także wszystkie stworzenia w Niebie.
Fortyfikacje, przypominające worek, w którym znajduje się każde z narzędzi, niezbędnych w starciu (ze złem), a także miejsce przypominające mieszkanie, w którym wszystko pozostaje;
Podpora podstawy Nieba, której szerokość jest równa jego długości, a długość wysokości, jest zupełnie jak niezmierzona pustynia, otchłań i las nie do przebycia zarazem;
Duch Nieba jest medytacyjny, mówiący, aktywny, wiedzący, dobroczynny i roztropny (Wohuman – Dobra Myśl, Dobry Umysł).
Przyjął rolę trwałego szańca przeciwko Duchowi Zła, to znaczy, że nie pozwolił mu tam się przedrzeć, jest jak waleczny wojownik, który założył zbroję, aby móc zostać zbrojonym bez lęku przed bitwą, Duch Nieba utrzymuje i chroni niebo;
Stworzył Rozkosz, za pomocą: Nieba; ponieważ, z Rozkoszą, stworzył ją, a ona nawet teraz, w stanie zmieszanym, zachwyca wszelkie stworzenie, a stworzenie żyje w Zachwyceniu Niebiosami.”
Życie pośmiertne
Dusze ludzi po śmierci tracą do dnia sądu ostatecznego swoją cielesność i wędrują przez „Most Rozdzielenia” (Czinwat peretu – Jasna 46:10), gdzie następuje swoista konfrontacja duszy człowieka (urwan) z jego sumieniem (daena): myślami, słowami i uczynkami zgromadzonymi w czasie życia ziemskiego (Jasna 49:11). Z Czinwat trafiają do otchłani Arymana „Domu Kłamstwa” (Jasna 46:11; 49:11), czyśćca lub świata Ahura Mazdy (Jasna 30:10; 49:10): „Domu Pieśni” (Jasna 51:15) zwanego też „Domem Dobrej Myśli” (Jasna 32:15; bądź Najlepszej Myśli – Jasna 30:4), którego Bóg był Pierwszym Mieszkańcem (Jasna 51:15). Ahura Mazda doskonale wie, co która istota uczyniła i powiedziała w swoim życiu jawnie bądź w skrytości (Jasna 29:4; Jasna 31:13). Według późniejszych niż Gathy pism, na Moście Czinwat, u wrót nieba, stoi Rasznu, który dzierży w swoich rękach szale sprawiedliwości, na których są ważone dobre i złe uczynki, myśli i słowa. Zgodnie z Gathami, Hymnami Zaratusztry, gdy dobro przeważa nad złem w życiu danej duszy – trafia ona do Domu Pieśni, gdzie może spokojnie oczekiwać na dzień Fraszokereti, kiedy to z powrotem uzyska cielesność i wróci na ziemię, aby powiększyć grono „sprawiedliwych” (Aszawan). Gdy zło przeważa nad dobrem – dusza spada z Mostu Rozdzielenia w otchłań, gdzie będzie cierpiała i długi czas żyć będzie w niedoli, ciemności i rozpaczy, w Domu Najgorszej Myśli (Jasna 31:20; Jasna 32:13; Jasna 46:6). Gdy szale się doskonale równoważą – dusza trafia do krainy umarłych, stając się szarym cieniem, nie mogącym czuć radości ani smutku (Jasna 48:4).
Powiązane z tematem życie pośmiertne:
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2019/05/26/o-losach-poboznych-po-smierci/
Saoszjant (Mesjanizm)
Sama idea nadejścia Saoszjanta jest tylko w Gatach zasygnalizowana, Zaratusztra mówi nam, że każdy człowiek walcząc ze złem staje się jednym z wielu saoszjantów (Jasna 48:12). Dopiero w dalszych częściach Awesty jego idea zostaje rozwinięta. Mówi się o kilku wielkich saoszjantach w dziejach ludzkości a ostatni ma pojawić się w dniach Fraszokereti – Odnowienia Świata.
Zmartwychwstanie, sąd, nieśmiertelność
Wszyscy ludzie, którzy kiedykolwiek żyli, mają zmartwychwstać: zarówno ci sprawiedliwi jak i skalani. Rozpoznają znajomych, krewnych, rodziców i dzieci. Podczas Fraszokereti wszyscy ujrzą swoje uczynki, dobre i złe. Następnie Atar (ogień święty) stopi metal wzgórz i gór, a spłynie on na ziemię jak rzeka. Cała ludzkość – zarówno żywi, jak i zmartwychwstali – będzie musiała przedzierać się przez rzekę płynnego metalu. Dla prawych (w j. awestyjskim „Aszawan”: Jasna 51:9 ) będzie to jak rzeka ciepłego mleka, podczas gdy niegodziwcom (dregwant, 47:4) roztopiony metal wypali z ich ciał i dusz resztę ich zła (Jasna 32:7; Jasna 34:4; Jasna 51:9) i zostaną w ten sposób oczyszczeni. Ta rzeka metalu spłynie do otchłani. Ludzie otrzymają swoje wieczne ciało, a świat zostanie odnowiony i udoskonalony już na zawsze. Drudż – Oszustwo będzie ostatecznie pokonane i odejdzie skąd przyszło, a Angra Majniu utraci wszelką moc. Nie będzie już śmierci, a Czas przestanie biec. Odtąd ludzkość stanie się podobna do Amesza Spentów.
Charakterystycznym aspektem eschatologii zaratusztrianizmu jest to, że zło czyniący ludzie po swej śmierci zostaną ukarani – tak naprawdę sami siebie ukarzą złem swych myśli, słów i uczynków z czasów życia ziemskiego – i pójdą cierpieć do Domu Kłamstwa. Jednak ostatecznie Ahura Mazda nie odda Złu i Zniszczeniu żadnego człowieka. W Domu Kłamstwa poniosą źli ludzie karę za swe postępowanie, następnie w Dniu Sądu Ostatecznego boleśnie zapłacą resztę „rachunku” i jednocześnie Boskim Ogniem zostaną oczyszczeni. Ahura Mazda jest Sprawiedliwy – i zarazem jest Bogiem Życia i Dobra, nie zaś Bogiem Śmierci.
powiązane z tematem Fraszokereti:
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2020/04/03/fraszokereti-sad-ostateczny/
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2019/11/24/proroctwo-dla-swiata-czyli-zand-i-vohuman-yasht/
Etyka zaratusztriańska
W etyce zarausztriańskiej człowiek jest dziełem Ahury Mazdy, ma jednak wolną wolę (Jasna 31:11) i może zdradzić swojego Stwórcę, stając po stronie sił zła. Z natury człowiek jest jednak dobry i jego powołaniem jest stanąć do walki ze złem w szeregach towarzyszy Ahury Mazdy (Jasna 30:3). Lapidarnie nakazy zaratusztrianizmu określa formuła: humata, huchta, hwareszta – dobre myśli, dobre słowa, dobre uczynki. Streszcza ona zasadę wspierania tego, co konstruktywne, życiodajne, dobroczynne i pożyteczne, a unikanie destrukcji. Zaratusztrianizm mówi nam, że nie możemy być bierni w obliczu zła, gdyż taka postawa równa się popieraniu zła. (Jasna 46:6). Należy się sprzeciwiać Złu i Kłamstwu myślą, słowem bądź czynem (Jasna 33:2). Zasady uczciwego życia, życia zgodnego z Aszą należy też przedstawiać napotkanym zwolennikom Kłamstwa i Zła (Jasna 46:5.).
W ostatniej z Gath, Hymnów Zaratusztry, Manthran zwraca się do nas ze znamiennymi słowami:
„O, mężczyźni i kobiety! To prawda, że Kłamstwo (i niegodziwość) może wydawać się z pozoru atrakcyjne i warte szerzenia. Lecz wyobcowuje człowieka z jego własnej natury. Kończy się zaś smutkiem i złą opinią. Zatraca się szczęście tego, kogo posiadło Kłamstwo, i kto okaleczył Aszę. Poprzez te (uczynki, słowa i myśli) niszczycie życie swego umysłu” (Jasna 53:6).
Uszta: szczęście; całe to dobro, które sobie życzymy, aby było naszym udziałem. Uzyskać je możemy dzięki dobrym myślom, słowom i uczynkom, oraz uwielbieniu Boga – Mazda Ahury (Jasna 43:1).
Powiązane z tematem etyka zaratusztrianska:
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2019/08/11/czidag-andarz-i-porjotkeszan/
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2019/06/22/moralna-zaratusztry/
Czystość
W etyce zaratusztrianizmu nie występuje pojęcie grzechu, ale zastępuje je pojęcie „skalania” duszy i ciała. Dusza i ciało człowieka może ulec skalaniu poprzez kontakt z „brudnymi” tworami Angra Mainju. Silnie zbrukana dusza przejdzie w końcu na stronę sił zła i po śmierci runie do otchłani. Obowiązkiem człowieka jest zatem dbanie o swoją czystość duchową i fizyczną- również w kontekście modlitwy. Także dbanie o czystość i niekalanie tworów Ahura Mazdy.
Śmierć jako twór Angra Mainju jest również nieczysta. Zwłoki człowieka są więc jedną z najbardziej zbrukanych rzeczy. Ze względu na to, że ziemia jest tworem czystym, nie można jej brukać grzebiąc zwłoki, nie można też ich spalić, bo ogień też jest tworem czystym. Do niedawna Zaratusztrianie pozostawiali z tego powodu zwłoki na specjalnych wieżach, tzw. „wieżach milczenia”. Dopiero gdy ze zwłok zostawały się suche, białe kości, doczesne szczątki zrzucano do specjalnego szybu w wieży. Współcześnie zwłoki chowane są w betonowych grobach, tak by nie stykały się z ziemią.
Powiązane z tematem czystość:
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2020/02/14/czystosc-i-oczyszczanie-czesc-i/
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2020/04/07/czystosc-i-oczyszczanie-czesc-ii/
Ogień
Ogień (Athra) stanowi szczególny obiekt czci zaratusztrian. Jest on najczystszym ze wszystkich tworów Ahury Mazdy. Symbolizuje światło Boga, a także Aszę – Boski Ład i Prawość. Jest często wspominany w Gathach, Hymnach Zaratusztry (np. Jasna 46:7; Jasna 47:6; Jasna 51:9). Według późniejszych od Gath pism zaratusztriańskich, Angra Maju zbrukał go co prawda, dodając do niego dym, jednak dym nie miesza się z samym ogniem, lecz ucieka do góry i dlatego płomienie są zawsze doskonale czyste. W centralnym punkcie świątyni pali się stale podtrzymywany święty ogień, który gwarantuje trwanie mocy Ahura Mazdy na ziemi.
AWESTA
JASNA 12
Oryginalne wyznanie wiary zaratusztriańskiej
Przybądź mi, o Mazdo, ku pomocy! (Dżasa me awanghe Mazda! 3 x)
Wyznaję, że jestem czcicielem Mazdy, zwolennikiem Zaratusztry, że odrzucam dajwy i przyjmuję doktrynę Ahury, że jestem tym, który wychwala Amesze Spenty (boskie atrybuty), który czci Amesze Spenty. Ahura Mazdzie dobremu i bogatemu skarbami, przypisuję wszelkie dobro. Wybieram dobrą i życiodajną Armaiti (Boską Miłość i Pokorę). Niech będzie moją! Wyrzekam się kradzieży i uprowadzania bydła, szkody i zniszczenia dla domów. Wyrzekam się pod przysięgą towarzystwa dajwów i zwolenników dajwów, demonów i zwolenników demonów, a także tych wszystkich, którzy szkodzą jakiejkolwiek istocie myślą, mową, czynem lub znakiem. Zaprawdę wyrzekam się ich wszystkich jako należących do Drudży (kłamstwa, zła), jako przeciwnych (dobru)… Tak jak Zaratusztra wyrzekł się towarzystwa dajwów… wtedy, gdy Mazda objawił się mu, tak i ja wyrzekam się, jako czciciel Mazdy i zwolennik Zaratusztry towarzystwa dajwów… W ślad za wyborem wód, wyborem roślin, wyborem dobroczynnej krowy, wyborem Ahura Mazdy, który stworzył krowę, który stworzył (sprawiedliwego) Człowieka, w ślad za wyborem Zaratusztry, wyborem kawiego Wisztaspy, wyborem Fraszaostry i Dżamaspy… Za takim samym wyborem i w myśl takiej samej doktryny jestem wyznawcą Mazdy… Ślubuję myśleć dobrą myślą, ślubuję mówić dobrym słowem, ślubuję dokonywać dobrych czynów. Poświęcam się religii czczącej Mazdę, tej która jest słuszna, która jest największa, najlepsza i najpiękniejsza ze wszystkich religii, jakie są i będą, która należy do Ahury, jest zaratusztriańska.
GATHY i ZARATUSZTRA
plik gathy do pobrania
https://zaratusztrianiepolscyhome.files.wordpress.com/2019/12/gathy1.pdf
Gathy to hymny objawione przez Boga – Ahura Mazdę, i ułożone przez Zaratusztrę, Manthrana („prowokującego do myślenia”) żyjącego ok. 1500 lat przed Chr. na wschodzie starożytnych ziem irańskich, będących obecnie częścią północnego Afganistanu. Wersety Gath, pod względem słownictwa, jak i gramatyki są bliskie wczesnej formie indyjskiego sanskrytu wedyjskiego (Rigweda). Stąd też łatwiej określić ich wiek.
Pod względem objętości Gathy stanowią książeczkę zawierającą ok. 6000 słów, ułożonych w 238 wersetach, a te z kolei dzielą się na 17 rozdziałów („Haiti”) numerowanych zgodnie z prastarą ceremonią religijną „Jasna”.
GATHY dzielą się na pięć większych części:
1. Ahunawaiti – Jasna 28-34 składa się ze 100 wersetów.
2. Usztawaiti – Jasna 43-46 składa się z 66 wersetów.
3. Spenta Majniu – Jasna 47-50 składa się z 41 wersetów.
4. Wohu Chszathra – Jasna 51 składa się z 22 wersetów.
5. Wahiszto Iszti – Jasna 53 składa się z 9 wersetów.
Gathy są hymnami do Stwórcy a zarazem Słowem skierowanym przez Niego do ludzkości. Ale też to Manthra, czyli Słowo prowokujące do myślenia, zastanowienia się nad sobą, swoim życiem i światem (Jasna 50:6). To pożywienie dla naszych umysłów, to jadło i ubranie dla naszych dusz (Jasna 55, Awesta). To modlitwa do Boga, a zarazem przewodnik dla człowieka. Przesłanie etyczne Gath podsumowane jest w słynnej triadzie: Dobre Myśli, Dobre Słowa, Dobre Uczynki. Prastare, święte modlitwy Aszem wohu, Jatha ahu, A Airjama iszjo oraz Jenghe hatam – są streszczeniem Gath.
Treści powiązane z tematem Gathy:
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2020/10/07/czytanie-gath-zaratusztry/
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2020/04/18/prawa-kobiet-slub-corki-zaratusztry/
https://zaratusztrianiepolscy.home.blog/2020/02/14/manthra-aszem-vohu/
ZARATUSZTRIANIZM – ROZWAŻANIA 
1 myśl w temacie “W CO WIERZYMY?”