ALEKSANDER PRZEKLĘTY PRZEZ ZARATUSZTRIAN (1)

Aleksander Wielki czy Aleksander Przeklęty, Niszczyciel?

Wynieśliśmy z nauki w szkole, że Aleksander Wielki niósł podbitym ludom imperium perskiego wolność, demokrację, naukę i kulturę grecką oraz tolerancję religijną. Ten sielankowy obraz jest jednak zgoła zupełnie inny. Wmówiono nam, że Macedończycy zjednoczyli Grecję, czy podbój można jednak tak nazywać? Na temat macedońskiego zdobywcy już w starożytności ukształtowały się dwie tradycje, które trwają do dziś. Pierwsza pokazuje Aleksandra jako militarnego geniusza, słuchacza filozofów, krzewiciela cywilizacji, który pragnął pojednać Zachód z Orientem i szerzyć kulturę grecką aż po najdalsze krańce ziemi. Druga kreśli portret ogarniętego manią wielkości, wiecznie odurzonego alkoholem, okrutnego tyrana mordującego każdego, kto tylko stanął mu na drodze. Niewątpliwie Aleksander był bezwzględnym zwycięzcą militarnym. Bezsprzecznie zniszczył państwo perskie, z całą pewnością także przyczynił się do wzmocnienia wpływów greckich na wschodzie i poźniejszego rozwoju jej cywilizacji hellenistycznej. Czy jego rola nie jest jednak drastycznie przeceniana i obciążona mitami historycznymi i europocentryzmem?

WPŁYWY KULTURY PERSKIEJ PRZED INWAZJĄ ALEKSANDRA MACEDOŃSKIEGO

GRECJA

Sztuka
W dziedzinie architektury i polityki Ateńczycy z V wieku p.n.e skopiowali kilka perskich innowacji. W architektury miało to miejsce na dwa sposoby: praktyczne i ideologiczne .

Pierwsze z nich można znaleźć w produkcji i opracowywaniu rytonów na wzór perski, ale także w koncepcji budowy Odeonu i Prytaneum. Wzór namiotu perskiego króla (a więc perski styl architektoniczny) został wykorzystany, w budowie hali Odeonu.

Drugi typ dyfuzji można znaleźć we fryzie Partenon i kariatydach Erechteionu w Atenach. Skopiowano cały schemat ideowy kompozycji i etapy narracji na wzór fryzów z pałacu Dariusza. We fryzie Partenonu (Partenon: 447 p.n.e., 432 p.n.e., a Persepolis: 518 p.n.e., 466 p.n.e.) perski ideał „jedności pod władzą króla” został „przetłumaczony” na modłę grecką ale w dalszym ciągu jest wzorowany na schemacie perskiego pomnika zwycięstwa, którymi są płaskorzeźby Persepolis. Obraz i pomysł zostały dostosowane do greckich smaków. W kariatydach oryginalny obraz byka lub herosa skazanego na podtrzymywanie stropu został zignorowany, a jedynie esencja, ogólna idea podległości, została skopiowana i zmieniona w postaci kobiet.

Gospodarka i handel
Kontakty handlowe z Persją zostały zintensyfikowane po zajęciu miast Jonii przez Cyrusa wielkiego. Bogactwo i kultura greckich miast w Azji Mniejszej dynamicznie rozwinęły się w czasie panowania Achemenidów. Milet Halikarnas, Efez i inne polis uzyskały dogodną i bezpieczną komunikację lądową z Persją i Babilonią przez drogę królewską z Sardes do Suzy. Z Suzy kolejne szlaki handlowe prowadziły do Azji centralnej, aż po Hindukusz, a przede wszystkim do perskich Indii nad Indusem. Po raz pierwszy w historii Europa i Indie zostały na długi czas połączone bezpiecznymi szlakami handlowymi. W Taksili perskiej stolicy Indii mieszkała znacząca kolonia grecka, co świadczy o ożywionych kontaktach Greków z Indiami dzięki perskiej dominacji.

To samo można powiedzieć o polityce. Ateńczycy byli zwierzchnikami greckich miast w Jonii po wojnach Achemenidami, a ponieważ Ateńczycy nie mieli doświadczenia w rządzeniu imperium (podczas gdy Persowie mieli długą tradycję), kopiowali perskie środki. Skopiowali system tak zwanych „oczu króla” (w Persji swego rodzaju kontroler dopilnowujący wykonani królewskich rozkazów i ściągalności podatków), zorganizowali swoją marynarkę wojenną tak, jak zrobili to ich wrogowie, by kontrolować teoretycznie niezależne miasta. Nie należy także bagatelizować doświadczenia jakie nabyli greccy najemnicy Wielkiego Króla. Persja w swojej armii wykorzystywała zarówno żołnierzy z Jonii jak i najemników z europejskiej niezależnej części Grecji. Były to znaczące siły od kilku do kilkudziesięciu tysięcy żołnierzy. Sukcesy Aleksandra miały także swoje źródło w doskonałej orientacji Greków w perskiej taktyce i technice wojennej

INDIE

Uniwersytet Taksila

Trzeba nadmienić, że do czasów, Aleksandra poza perskimi satrapiami oo scentralizowanej władzy i terytorium nad Indusem, reszta Indii to 16 lub więcej niestabilnych państw nad Gangesem i dekanie. Centrum kulturowe i ekonomiczne znajdowało się w dolinie Indusu i jego dorzeczu.
Taksiila stolica achemenidzkich Indii w V i IV w. pne, znajdował się na skrzyżowaniu głównych dróg handlowych Azji, była już przed podbojami Aleksandra zamieszkiwana przez Persów, Greków i innych ludzi z całego perskiego Imperium. Renomowany uniwersytet w Taksili stał się największym centrum edukacyjnym w regionie i umożliwił wymianę między ludźmi z różnych kultur.

Religia
Kilku współczesnych i bliskich wyznawców Buddy studiowało w Kosali . Wymieniani są: Pasenadi był władcą dynastii Aikṣvāka i bliskim przyjacielem Buddy, Bandhula syn wodza Mallasa w Kusinara, dowódca armii króla Pasenadi, Aṅgulimala nawrócony morderca potem uczeń Buddy o wybitnym intelekcie, bliski Buddzie wyznawca Jivaka uczeń słynnego Atrei (króla lekarzy), wybitny medyk w Radżagrysze i osobisty lekarz Buddy. Według Stephena Batchelora na Buddę mogły wpłynąć doświadczenia i wiedza zdobyta przez niektórych z jego najbliższych wyznawców w Taksili.

Historycznie życie Buddy zbiegło się również z achemenidzkim podbojem dolin Indusu. Achemenidzi zajęli tereny Gandary i Hinduš, ich ponowanie miało trwać około dwóch stuleci, towarzyszyło wprowadzeniu religii Achemenidów, zreformowanego Mazdaizmu lub wczesnego zaratusztrianizmu, na co częściowo zareagował buddyzm. Idee Buddy mogły częściowo polegać na odrzuceniu idei dualizmu i materializmu zawartych w tych religiach Achemenidów, przy jednoczesnej adaptacji elementów etyki. RÓWNIEŻ W DIAMENTOWEJ SUTRZE I MOWIE BUDDY W BENARES, pobrzmiewają echa przesłania Zaratusztry.(odzielny wpis, „Wpływ zaratusztrianizmu na wczesny Buddyzm i Buddyzm mahajany”)

Mimo to, według Christophera I. Beckwitha, komentarze treści Edyktów z Asioki, wczesne buddyjskie koncepcji karmy, odrodzenia i potwierdzenia, że ​​dobre uczynki zostaną nagrodzone w tym życiu i następnym, prawdopodobnie mają swoje źródło w Mazdaizmie Achemenidów, który został wprowadzony w Indiach w czasie podboju Gandary.

Architektura i rzeźba
Architektura Indii przed podbojem Perskim (VI-IV w p.n.e) i w jego trakcie manifestowała się w budowlach wznoszonych z drewna lub cegły mułowej. surowej i wypalanej. Rzeźba jest znana jako nieliczne dość prymitywne zabytki z jaskiń buddyjskich i małe formy kultowe. wielka tradycja hinduskiej monumentalnej rzeźby w kamieniu rozpoczyna się stosunkowo późno, za panowania Aśoki od 270 do 232 p.n.e, a także w kolumnach Aśoki zwieńczonych słynnymi rzeźbami zwierząt, głównie lwam, na których władca umieszczał edykty i i, z których sześć przetrwało.

Kolumny te mimo iż wzniesione ponad 100 lat po śmierci pogromcy Achemenidów wykazują ewidentne wpływy Perskie. Lotosowy kapitel z zoomorficznym motywem na szczycie, a także użyta technika polerowania kamienia są identyczne jak kolumny z pałaców achemenidzkich.

Także kapitele kolumn jak i wielka hala pałacu władców z dynastii Maurjów, w Pataliputrze nad Gangesem, są wzorowane na rozwiązaniach z hali apadany w Persepolis. Cesarz Aśoka obok greckich i indyskich napisów na swoich monumentach i skałach umieszczał też aramejską wersję tekstów w języku urzędowym perskiego imperium.

Kautilya , wpływowy premier Chandragupty Maurya, był również profesorem nauczającym w Taksili. Według buddyjskiej legendy, Kautilya sprowadził Chandraguptę, przyszłego założyciela Imperium do Taksili jako dziecko, i kazał mu kształcić się tam we „wszystkich naukach ścisłych i sztuce”) tego okresu, w tym w naukach wojskowych, przez pewien czas. Legendy te pasują do twierdzenia Plutarcha , że Aleksander Wielki spotkał się z młodym Chandraguptą podczas kampanii w Pendżabie.

Pāṇini
Gramatyk indyjski Pāṇini z V wieku pne żył w środowisku Achemenidów. Mówi się, że urodził się na północnym zachodzie, w Shalatula niedaleko Attock , niedaleko Taksili, wtedy satrapii Imperium Achemenidów po podboju przez Achemenidów doliny Indusu, co technicznie uczyniło go perskim poddanym.

Wiedza astronomiczna i astrologiczna została prawdopodobnie przekazana Indiom z Babilonu w V wieku pne w wyniku obecności Achemenidów na subkontynencie.

Gospodarka i handel

Niektóre informacje na temat stosunków gospodarczych między centrum imperium a granicą indo-irańską można uzyskać z inskrypcji Achemenidów i źródeł greckich. Według Herodota „Sattagydianie, Gandaranie, Dadici i Aparicie” byli zaliczani do satrapii VII, która corocznie płaciła królowi 170 talentów. Indie były najbardziej dochodową domeną Achemenidów. Drewno yaki użyte do budowy pałacu w Persepolis pochodziło z Gandary i kość słoniowa z Hinduš. Według Ktezjasza, królowie Indii wysłali do perskiego Wielkiego Króla cenne olejki, zwierzęta i kosztowne tkaniny. Pomiędzy Perskimi satrapiami w Indiach, a resztą imperium trwał ożywiony handel i regularnie kursowali kurierzy i urzędnicy.

Podsumowując: rozsądną zasadą jest wykorzystanie wiedzy opracowanej przez innych. Jednakże XIX-wieczni europejscy historycy często ignorowali perski wkład w kulturę grecką. Wierzyli w „cud grecki” i nie potrafili sobie wyobrazić orientalnych wpływów. (Mają mniej więcej taką samą perspektywę historii europejskiej, która rozwinęła się – ich zdaniem – w sposób autonomiczny.) Kontakty kulturowe zostały zignorowane. Dzisiaj, w świecie, w którym nie można dłużej niedoceniać wzajemnych wpływów i starć między kulturami, uczeni są bardziej obiektywni przy opisywaniu kontaktów kulturowych. Ta perspektywa bardziej oddaje złożoność istniejącą, gdy spotykają się dwie kultury.
CDN