Wprowadzenie

W tradycji zaratusztrianskiej haoma jest najważniejsza wśród roślin leczniczych, które można zmiażdżyć w celu wydobycia ich soku Wyciśnięty sok jest następnie spożywany w bardzo małych ilościach. Oprócz nazwy głównej rośliny leczniczej, haoma jest również nazwą nadawaną rodzinie roślin i leczniczych ekstraktów z haomy z dodatkiem innych roślin. (Lesser Bundahishn 24.18, religijny tekst Zaratusztrian z Bliskiej Persji stwierdza: „Haoma, która jest wyciśnięta, jest królową roślin leczniczych”. jest to słowo używane w starszych tekstach, a hom to słowo używane w nowszych tekstach.)

W tekstach zaratusztrianskich haoma jest związana z baresmanem (haomayo gava baresmana), wiązką gałązek z wybranych ziół leczniczych i drzew. Metoda przygotowania ekstraktu haomy jest zachowana w głównym rytuale zaratusztriańskim zwanym ceremonią yasna, gdzie centralnym rytuałem jest ab-zohr , co oznacza siłę dla wody. Dwa płynne ekstrakty zwane parahom (z para-haoma oznaczające przed-haomę) i hom są przygotowywane podczas rytuału. Pierwszy ekstrakt z parahomu powstaje przez zmiażdżenie mieszaniny trzech małych gałązek efedryny, gałązki granatu (Av. Hadanepata), liści granatu i wody. Mleko krowie w Iranie lub mleko kozie w Indiach zastępuje wodę w drugiej fazie przygotowani haomy. 

Tylko kilka kropli wyciągu jest spożywanych przez uczestników ceremonii lub przez kogokolwiek innego. Nawet najbardziej korzystna żywność lub lekarstwa mogą być szkodliwe, jeśli są spożywane niewłaściwie lub w nadmiarze. Naczelną zasadą w praktykach zaratusztriańskich jest spożywanie tylko tego, co sprzyja zdrowiu, i tylko tego, co przynosi korzyści zarówno ciału, jak i umysłowi, a jednocześnie należy powstrzymać się od spożywania czegokolwiek (lub w ilości), które mogą wyrządzić szkodę. 

Rytualna praktyka mieszania i miażdżenia razem efedryny, gałązek granatu i liści w celu wytworzenia ekstraktu zachowuje proces synergicznego łączenia korzystnych właściwości roślin w celu promowania zdrowia fizycznego i leczenia. Efedryna i ekstrakt z granatu są spożywane w postaci mieszaniny. Ekstrakty roślin nie są spożywane samodzielnie lub osobno. Ponadto łączenie ożywczego soku roślinnego, wody i mleka zwierzęcego podczas recytowania mantry , modlitwy, sprzyja również duchowemu zdrowiu. 

W naszej dyskusji na temat baresman, widzimy, że granat jest jedną z kilku roślin promujących zdrowie, których gałązki tworzą wiązkę gałązek Baresmana. Inne gałązki Baresmana, jakie udało nam się zidentyfikować w literaturze, to mirt, wawrzyn, granat, tamaryszek, wierzba i jałowiec (teksty mówią, że istnieją tysiące leczniczych roślin, które leczą tysiące chorób, wiedza o nich została utracona wraz ze zniszczeniem tekstów zaratusztriańskich). Gałązki haomy można łączyć z różnymi gałązkami Baresmana, aby uzyskać mieszanki o specyficznych właściwościach leczniczych i zdrowotnych. W czasach starożytnych gałązki haomy były prawdopodobnie częścią pakietu Baresmana.

Haoma i jej użycie w Baresmanie w starożytnych sztukach uzdrawiania

Zaratusztriańskie teksty pism świętych (Vendidad 3.1 i 14.8 oraz Ram Yasht 5) wspominają, że kapłani zoroastryjscy nieśli ze sobą baresmana, moździerz do miażdżenia i wyciągania soku z gałązek oraz kubki. Obraz poniżej pasuje do tego opisu. Jest to fotografia rzeźbiarskiej rzeźby skalnej, która obecnie znajduje się w Muzeum Cywilizacji Anatolijskich w Ankarze w Turcji. 

Zaratusztriańscy kapłani, magowie, byli w czasach starożytnych znanymi lekarzami i uzdrowicielami. Kodeks magów dotyczący odłożenia na bok osobistych potrzeb w celu zajęcia się osobą potrzebującą pomocy medycznej sprawił, że magowie byli szanowani w całym regionie. Mędrcy często nosili ze sobą wiązkę baresmana, to sprawiło że mędrzec stał się pojęciem tożsamym z terminem mag i identyfikował nie tylko magów, ale także wiarę zaratusztriańską. 
Noszenie wiązki różnych gałązek, których soki można łączyć na różne sposoby, aby leczyć różne choroby, było w pewnym sensie odpowiednikiem noszenia współczesnej torby lekarskiej.

Identyfikacja Haomy w Pismach Świętych Zaratusztrian

Według Lesser Bundahishn 9.4, w czasie tworzenia dziesięć tysięcy roślin leczniczych wyrosło, aby przeciwdziałać dziesięciu tysiącom chorób. Z tych dziesięciu tysięcy roślin wyrosło kolejne sto tysięcy gatunków. W centrum tych leczniczych roślin jest główny z nich: mityczne białe drzewo lub roślina haoma – roślina wiecznego życia zwana Gokard / Gokaren / Gaokarena (Vendidad 20.4). Z różnych odmian haomy, żółtego lub złotego haomy, starożytni ścinają łodygi podczas produkcji pęczka baresmana (Vendidad 19.18-19). 

Poniżej znajdują się dalsze opisy i odniesienia do haoma w Hom Yasht, rozdziały 9 – 11 w książce Yasna, książki, która jest częścią pism, Avesty:

Występowanie Haomy

W pismach świętych i tekstach religijnych haoma była podobno znajdowana w pagórkowatych lub górzystych regionach (Yasna 9.26, 10.3-4, 10.11-12), w wąwozach i przepaściach (Yasna 10.11). Niektóre rejony pasma górskiego Alburz (Avestan Hara Berezaiti – rozciągającego się od Pamiru do Morza Kaspijskiego) są wymienione jako siedlisko Haoma.

Charakterystyka Haomy

Różne haomy mają kolor od białego (mityczny najwyższy haoma – Jasna 10.12) do złotożółtego (Vendidad 20,4, Jasna 9.17, Jasna 9.30,31,32) i żółtej zieleni (Jasna 9.16). Haoma ma pędy i łodygi (Jasna 10.3, 10.5). Istnieje wiele rodzajów haomy, a rośnie ona w górach (Jasna 10.12, 10,21). Haoma jest pachnąca (Jasna 10.4). 

Jasna 9.16 wspomina termin asu w związku z haoma. Kilku tłumaczy Yasny opisuje asu jako cechę charakterystyczną haomy i ich wnioski są zróżnicowane. Dieter Taillieu tłumaczy asu jako gałązki, Robert Wasson jako łodygi, Ilya Gershevitch jako włókno lub ciało, a Mills jako kiełki. Asu może również oznaczać stawy podobne do palców, cechę charakterystyczną opisującą roślinę hinduizmu ( patrz poniżej ), która jest określana jako ksip . 

Termin asu występuje również w uzdrawiających inskrypcjach w tablicach z biblioteki asyryjskiego króla Ashurbanipala (668–627 pne) w Niniwie. W tych tekstach tłumacze uważają, że asu to tytuł specjalisty w dziedzinie preparatów ziołowych.

Właściwości Haomy

Haoma jest odżywcza (Jasna 9.4, 10.20). Poprawia zdrowie (Jasna 9.17, 9.22, 9.27, 10.7), wytrzymałość (Jasna 9.13-15,9.17, 9.22) i siłę (Jasna 9). Daje siłę wojownikom przed bitwą (Yasna 9.27). Promuje uzdrowienie (Jasna 9,16-17, 9,19, 10,8, 10,9). Haoma stymuluje i pobudza pożądanie seksualne (Jasna 9.3-15, 9.17, 9.22, 10.13). Pomaga w rodzeniu silnych dzieci (Jasna 9.7, 9.22), co miało szczególne znaczenie w czasach starożytnych, kiedy śmiertelność niemowląt mogła być wysoka. Pomaga przekazać jasne myślenie, a tym samym mądrość (Yasna 9.22, 10.13). To jest dobre dla podróży duszy (Jasna 9.16). Ma zarówno fizyczne, jak i duchowe korzyści. 

Środkowo-perska literatura zoroastryjska, taka jak Lesser Bundahishn 24.18 cytowane powyżej, wskazują, że haoma jest nazwą tytułowej rośliny leczniczej, która nadała nazwę rodzinie roślin leczniczych, które wydają się być używane w połączeniu z główną rośliną haoma w ceremonii ab-zohr .

Identyfikacja Haomy

Jak zauważyliśmy powyżej, tradycja i ceremonia ab-zohr informują nas, że roślina haoma była i jest efedryną. w 1893 roku Joseph Bomrnuller napisał o swoim spotkaniu z kapłanem zaratusztrianskim z Yazdu niosącym hom. Bomrnuller zidentyfikował tę roślinę jako Ephedra distachya. Po uzyskaniu informacji Bomrnuller dowiedział się, że zaratusztrianie z Yazdu każdego roku wysyłali duże ilości suszonej efedryny do Bombaju (por. WD O’Flaherty, Historia postedyjska Wedelu Soma 1968). 

Odniesienia w witych Księgach mówią nam, że były odmiany haomy o różnych kolorach, z których biały haoma był uważana wyjątkową, jeśli nie rzadką odmianę. Kolor łodyg efedryny zmienia się wraz z różnorodnością, wiekiem i porą roku. Efedryna equisetina ma białawe łodygi. Możliwe jest również, że biała odmiana efedryny wyginęła. Cięte łodygi haomy również stopniowo zmieniają kolor gdy wysychają, stają się najpierw złotawe, a następnie brązowe. 

Niektóre tłumaczenia mówią o drzewie haoma. Efedra gerardiana jest podobna do drzewa mimo, że botanika zalicz ją do krzewów. 

Teksty zaratusztriańskie opisują, różne odmiany haomy. Odmiany, które przedstawiamy, są utożsamiane z mityczną Haomą, a ich siedliska znajdują się w Iranie, Pakistanie, Indiach i Nepalu, rosną również w wielu regionach Azji Środkowej w Tadżykistanie i Afganistanie, gdzie starożytny zaratusztrianizm – w czasie pisania tego Avesty – miał swoje ośrodki.

Inne nazwy indyjsko-irańskie dla Haomy / Efedry

Nazwy lokalnych odmian efedryn w tradycyjnych indyjsko = irańskich ziem aryjskich wywodzą się albo z homa albo z somy (dźwięk „h” w językach Avestan zmienia się na dźwięk „s” w sanskryckim języku Reg Vedic). 
Nazwa efedry Zaratusztrian z Yazdu (środkowy Iran lub perski) to hum ( hom ) lub homa . 

W Iranie efedra jest szczególnie rozpowszechniona we wschodnich prowincjach. Co istotne, pomimo braku wpływów zaratusztriańskich we wschodnim Iranie, Afganistanie, Pakistanie i Tadżykistanie przez prawie tysiąc lat po inwazji arabskiej, lokalne nazwy różnych odmian efedry wywodzą się od słów haoma – nazwy takie jak hom (Środkowy Iran, Afganistan, Brahui, Pashtu),hum / huma (Afganistan i Beludżystan), humb(Beludżystan), hum-e bandak (Afganistan), oman (Pashtu, Waziristan), omeh (Pashtu), omah / umah(Beludżystan), um / umbar (Afganistan i Kaszmir), uma (Afganistan i Beludżystan),  uman / unan(Tadżykistan-Badakhshan, Afganistan i Pasztu), uroman (Pashtu), xuma (Tadżykistan-Zerafszan), yehma(Afganistan) i yumana (Munjan / Qom), yumena (Yidga ). 

Słowo główne dla lokalnych nazw efedry zmienia się z haoma na somę, gdy przechodzimy do tradycyjnych aryjskich krain górnego Indusu, tj. Hapta Hindu lub Upper Hind / Sind. Obecnie obszary te tworzą Nuristan / Kafiristan w północno-wschodnim Afganistanie i wschodnich sąsiadujących dzielnicach Chitral i Gilgit na dalekiej północy Pakistanu. Dzielnice Chitral i Gilgit leżą na południe od afgańskiego korytarza Wachańskiego i gór Hundu Kush – naturalnej i tradycyjnej granicy między regionami Iranu (Avestyjskie) i Indii (Sanskryt). 

W Nuristanie można znaleźć znaleźć efedrę pod nazywą soma , następnie sumani w Chitral i som w Gilgit. Poruszając się na południowy wschód do Kaszmiru, niespodziewanie słyszymy o efedrze zwanej um i umbar. Jednak jeszcze dalej na wschód wzdłuż południowych zboczy himalajskich efedr nepalskiej ponownie nazywa się soma . Omawiam indyjską somę poniżej.

Związek Haomy (Homa) z Somą

Hindu Soma Yajna Ceremony na http://www.jnanam.net/indra

Odmiana efedryny soma (vulgaris distachya) jest używana w ceremoniach hinduskich ku czci dewy Indry, który w tradycji hinduskiej chłonął somę dla zwiększenia swojej siły i wigoru w bitwie. Fotografia powyżej pokazuje elementy używane w  ceremonii Soma Yajna, to dowodzi, że haoma była bardzo rozprzestrzeniona. . Fragmenty efedry można zobaczyć na arkuszu po lewej. 
Istnieje wiele podobieństw w tradycyjnych rytuałach Soma Yajna z użyciem efedry z ceremonią Haoma (Homa) Yasna także z użyciem efedry, w tym moździerza i tłuczka oraz odniesienia do ekstrakcji poprzez kruszenie przy użyciu moździerza i tłuczka. Te podobieństwa wskazują na spójność ortodoksyjnego rytuału z być może jedną różnicą – efedryna w rytuale Zaratusztrian Yasna jest używana razem z gałązkami granatu i jego liśćmi. Jednak podobieństwa w ortodoksyjnym, oryginalnym, używaniu nie przekładają się na podobieństwa w użyciu, gdy społeczności Zaratusztrian i Hindusów oddzieliły się. Istnieją znaczne różnice w późniejszej praktyce i na pewno nie ma podobieństw między haoma a dzikimi spekulacjami na temat ceremonii Somy z wykorzystaniem materiałów innych niż efedryna. 

Efedra

Zoroastrianie z Yazd w Iranie używają efedry, którą nazywają hum lub homa, w ceremoniach religijnych, które wymagają haoma. Zaratusztrianie z Indii importują efedrę z Yazd, a także Efedra procera z doliny rzeki Hari w Afganistanie, jeśli są dostępne, są stosowane jako haoma. 

Ephedra jest uważana za najstarszą roślinę medyczną na świecie i znaleziona została przy pochówku w grobie neolitycznym na Bliskim Wschodzie w Shanidar (Irackiki Kurdystan; zobacz naszą stronę na temat Mieszkańców Jaskini w Starym Iranie). Jeśli roślina została celowo umieszczona w grobie, może to wskazywać na znajomość jej zastosowań zdrowotnych i że ludzie tamtych czasów mogli przypisywać efedrze duchowe właściwości, które mogłyby pomóc zmarłym. To jest oczywiście spekulacja. Wiemy jednak, że w tekstach zoroastryjskich metoda przygotowania haomy nadaje jej ekstraktowi właściwości duchowe oprócz właściwości leczniczych. 

Efedra była używana w ten sposób w całym starożytnym świecie. Efedra występuje w południowo-zachodniej Ameryce Północnej, gdzie jest używana przez ludy tubylcze w tradycyjnej medycynie. Efedryna sinica jest stosowana od 5000 lat w tradycyjnej medycynie chińskiej. Chińczycy eksportowali również roślinę na inne ziemie jako lek. 

Szerokie zastosowanie i konsumpcja efedryny na całym świecie znajduje odzwierciedlenie w różnych popularnych nazwach, które ludzie podali tej roślinie i jej ekstraktom. Na przykład efedryna jest nazywana Mormon, Brigham, Desert, Squaw lub meksykańska herbatą wśród różnych inny

Poniżej opisujemy właściwości efedryny. Nie wykonano dotąd żadnych kompleksowych badań w celu określenia właściwości leczniczych lub zdrowotnych przy jej przygotowaniu na sposób stosowany w ceremonii ekstrahowania haomy.

Właściwości efedry

Efedra jest wiecznie zielona, ​​a jej cięte gałązki są odporne na próchnicę. Te dwie właściwości są związane odpowiednio z Amertat i Haurvatat . Roślina ma zapach sosnowy. 

Chociaż wymienione poniżej właściwości są wspólnymi właściwościami, wydaje się, że starożytni znali różne odmiany efedry i wiedzieli mają różne zestawy właściwości, a jedna odmiana, w szczególności biała haoma, była bardzo wyjątkową, cenną, rzadką odmianą. Możliwe, że ta odmiana jest teraz wymarła. 

Aktywna substancja chemiczna efedry , efedryna, znajduje się w jej korze macierzystej i stanowi część płynnego ekstraktu, który jest uwalniany, gdy łodygi są rozbijane lub rozdrabniane. Znaczące jest, że starożytni nie próbowali wykluczać drewna łodygi w celu zwiększenia zawartości efedryny w ekstrakcie. [Owoce lub pąki rośliny mogą być spożywane na surowo i mają bardzo łagodny słodki smak, chociaż owoce lub pąki niektórych odmian są uważane za trujące.] 

Taki ekstrakt jest stosowany w ziołowych lekach jako środek przeciwwirusowy (szczególnie przeciwko grypie ), napotny, oczyszczacz krwi, środek moczopędny i tonik. 

Ponadto ekstrakt z efedryny był stosowany w leczeniu przeziębienia, grypy, kaszlu, świszczącego oddechu, przekrwienia błony śluzowej nosa, gorączki, kataru siennego, dreszczy, bólów głowy, obrzęków, nadpotliwości i bólów kości. 

Ponieważ efedryna działa szybko, zmniejszając obrzęk błon śluzowych, a także rozszerzając oskrzela (naczynia oskrzelowe) w płucach, stymulując receptory beta-andrenergiczne. Właściwości te czynią go lekiem mogącym służyć jako środek przeciwskurczowy i w leczenie astmy. 

Efedryna działa również jako środek pobudzający, powodując uwalnianie adrenaliny z nadnerczy. Adrenalina wpływa na ośrodkowy układ nerwowy. 

Efedryna powoduje termogenezę (zwiększenie produkcji ciepła) w organizmie. To z kolei powoduje, że organizm spala tłuszcz i powoduje zmniejszenie masy ciała. Efedryna jest wspomagana przez tę funkcję redukcji masy ciała jako środek tłumiący apetyt i dlatego jest stosowana w programach redukcji masy ciała. Wspomaga tę funkcję poprzez spożywanie kofeiny. 

Efedryna zwęża naczynia krwionośne i pośrednio działa na nerwy współczulne, co powoduje przyspieszenie pracy serca i układu nerwowego. W czasach starożytnych właściwości te przynosiły korzyści żołnierzom udającym się na bitwę, pomagając im zachować czujność i agresywność przez dłuższy czas niż zwykle. W dzisiejszych czasach efedryna była wykorzystywana jako wzmacniacz wyników sportowych, choć jest to zakazana substancja dla sportowców w wielu sportach uznanych na całym świecie. 

Efedryna działa podobno jako środek pobudzający seksualnie – szczególnie na kobiety. 

Aplikacje zewnętrzne obejmują leczenie alergicznych podrażnień skóry, ukąszeń owadów i użądleń. 
Oprócz efedryny inne składniki efedry obejmują wapń, fosfor, białka, flawonoidy, saponiny, garbniki i olejki eteryczne. Istnieje możliwość, że niezliczone substancje chemiczne związane z efedryną wytwarzają synergię, której nie można uzyskać przez spożywanie izolowanej efedryny lub syntetycznego substytutu. Chemię efedryny bada się w American Journal of Botany and Genetics and Molecular Research . 

Inaczej niż przy użyciu izolowanej lub syntetycznej efedryny, używając rośliny, z jej wieloma składnikami, rozsądnie i ostrożnie jest znacznie bardziej skuteczne i rzadko powoduje poważne skutki uboczne. Odnosi się to do większości leków roślinnych, a zwłaszcza do efedryny, w której inne składniki rośliny pomagają buforować lub poprawiać działanie głównego lub aktywnego składnika (składników). Niemniej jednak efedryna / efedryna mogą przedawkowane powodować śmierć lub powodować hiperstymulację, jeśli są przyjmowane w nadmiarze lub nieprawidłowo. ( Ostrzeżenia: Patrz: Care Group , Drug Digest i Amazing Nature ). *

*W Polsce Efedra i jej pochodna Efedryna nie są dopuszczone do swobodnego obrotu i handlu i są traktowane jak narkotyk. Zakazany jest handel roślinami i efedryną bez recepty lekarza. Tym niemniej efedryna wchodzi w skład wielu leków dostępnych bez recepty i substytutów diety, szczególnie w kulturystyce.

Autor: KE Eduljee, Zoroastrian Heritage , 2005-17 (badane od 1979 r.)