Badd podniebny zamek Babaka Khorramdina

Budowę zamku rozpoczęli władcy z dynastii Partyjskiej, a rozbudowali go królowie Sasanidzcy. Twierdza wchodziła w skład sytemu murów i zamków chroniących od północnego zachodu granicę Imperium Sasanidów. Do zamku, wzniesionego na wysokości 2300–2600 metrów, otoczonego wąwozami o głębokości od 400 do 600 metrów, prowadzą długie kręte schody, które kończą się na szczyt turni. Trzy niższe fortyfikacje położone na trzech niższych turniach broniły dostępu do najwyżej położonych fortyfikacji Na samym szczycie mieściła się 200-metrowa świątynia ognia. Położenie w wysokich skalistych górach i skomplikowane dojścia, a zimą rejon nawiedzany przez ulewne deszcze i śnieg uniemożliwiły zdobycie szturmem twierdzy Badd. Z historią zamku jest związana nieodłącznie postać bohaterskiego dowódcy anty-muzułmańskiego powstania Babaka Khorramdina.

NARODZINY BUNTOWNIKA

Babak urodził się w 795 (lub 798) w Bilalabadzie w Irańskiej prowincji Ardabil (Tabaristan). Babak najprawdopodobniej sam nie miał perskiego pochodzenia, ale był Adhari, albo Tałyszem, lub Kurdem synem bezrolnych wieśniaków z gór Tałyskich północnego odgałęzienia gór Alborz (Elbrus) we wschodnim Azerbejdżanie (dziś Iran). Jego matka, Mahru (co znaczy „Oblicze Księżyca” od zaratusztriańskiej Jazatki księżyca „Mah”) nie byłą muzułmanką, została uprowadzona przez muzułmanów z Azerbejdżanu (Szyrwanu) i wyznaczono jej funkcję mamki. W źródłach muzułmańskich Jest opisywana przez Al-Tabariego jako „jednooka”, Al Tabari twierdzi, że zaszła w ciążę zgwałcona przez arabskiego najemnika. Trzeba jednak pamiętać że jest to wersja historyków arabskich prawdopodobne stworzonym przez wrogich autorów w celu zhańbienia Babaka w oczach ewentualnych naśladowców. Jeśli chodzi o tożsamość ojca Babaka, istnieje również wiele sprzecznych relacji. Al-Waqidi , cytowany przez Ibn Al-Nadima , twierdzi, że był sprzedawcą ropy z Ktezyfonu, który osiedlił się w Azerbejdżanie. Crone uważa, że ​​oznacza to, że był pochodzenia aramejskiego . Jednak Dinawari, współczesny Babakowi, stwierdza, że ​​istnieje wiele dowodów na poparcie tego, że prawdziwe imię jego ojca brzmiało Mutahar, i był zięciem przywódcy Khurramitów Abu Muslima ożeniwszy się z jego córką, Fādemą. CE Bosworth argumentuje, że ta ostatnia relacja jest najbardziej wiarygodna, ponieważ inne źródła są wrogie i akcentują skromne lub w inny sposób mniej honorowe pochodzenie Babaka. W innych źródłach jego imię jest różnie podawane jako Abdallah, Merdas, Matar, Amir ibn Abdallah lub Amir ibn Ahad, co sugeruje, że formalnie był muzułmaninem co w tym czasie było powszechną praktyką stosowaną by uniknąć rabunku majątku, prześladowań, a nawet śmierci z ręki Arabów.

ARDABIL I WSCHODNI AZERBEJDŻAN

Babak urodził się więc w potencjalnie buntowniczej rodzinie i w nie ujarzmionej przez Arabów do końca prowincji. Namiestnik Ardabilu podczas muzułmańskiego podboju Iranu w latach 633–654 wystawił znaczące siły przeciwko Arabom, co spowodowało, że po klęsce Sasanidów muzułmanie kontynuowali z uporem krwawy podbój góralskiego Azerbejdżanu. Region był krótko okupowany przez Chazarów w latach 730-731, a od połowy VIII wieku był pod okupacją arabskiego klanu Rawadidów. Rdzenną ludnością Azerbejdżanu był naród irański znany jako Adhari, blisko spokrewniony, z Persami. Mówili w języku adhari , który według geografa al-Maqdisiego z X wieku był podobny do perskiego. De facto kalifowie Z Bagdadu tylko formalnie panowali w Prowincji Ardabilu i w Azerbejdżanie. Większość mieszkańców jawnie lub skrycie wyznawała zaratusztrianizm, a prześladowania muzułmańskie i niechęć do Arabów, niosących ucisk i zniszczenie wzmacniały tendencje do buntów i powstań, a także popierania ruchów religijnych i sekt odrzucających muzułmańskie zwierzchnictwo Bagdadu. Nic więc dziwnego, że poglądy Khurramitów trafiły w tym górskim regionie na podatny grunt.

RYCERSKA SŁUŻBA

Ojciec Babaka zginął w pobliżu Sabalan osierocając wcześnie swego syna. Do dwunastego roku życia Babak pracował jako pasterz, a potem wstąpił na służbę arabskiego wodza o imieniu Shibl ibn al-Muthanna al-Azdi w Sarab , gdzie pracował jako jego giermek i służący. W tym czasie Babak nauczył się grać na lutni i nauczył się także recytować poezję, prawdopodobnie w lokalnym dialekcie Adhari. Według XI-wiecznego pisarza Abu’l Ma’ali, Babak często po zakończeniu służby grał na lutni i śpiewał pieśni dla mieszkańców, jednocześnie pracując jako sprzedawca owoców w wiosce. Na kolejne 2 lata osiadł w Tabrizie gdzie zaciągnął się na służbę u innego arabskiego wodza Muhammada ibn Rawwada Azdi doskonaląc swoje wojskowe umiejętności, aż osiągnął dorosłość i wyjechał do swojej wioski Bilalabad. Tam Babak spotkał bogatego i wpływowego właściciela ziemskiego imieniem Dżawidhan , który był podobno pod wrażeniem jego sprytu i rycerskich umiejętności, a także umiejętności dowodzenia i przekonywania ludzi, w rezultacie zwerbował go do służby jako jednego ze swych wojowników. W przeciwieństwie do poprzednich ludzi, którym służył Babak, Dżawidhan był miejscowym Irańczykiem i przywódcą jednego z dwóch odłamów churrammitów w Azerbejdżanie. Przywódcą drugiej grupy był niejaki Abu Imran, który często ścierał się z siłami Dżawidanów. – Dwóch bogatych mężczyzn o nazwisku Szahrak Dżawidan i Abu Imran żyło wtedy na wyżynach wokół góry Badd i rywalizowało o przywództwo wśród Khurramickich mieszkańców. Pewnego razu Dżawidhan, utknął w okrutnej śnieżycy w drodze powrotnej z Zanjāndo Badd. By ujść życiem przez mrozem i śniegiem musiał szukać schronienia w Balalabad i przypadkiem wszedł do domu matki Babaka. Będąc biedną, mogła tylko rozpalić dla niego ogień, podczas gdy Babak zaopiekował się służącymi i końmi gościa i przynosił im wodę. Następnie Dżawidan wysłał Babaka, aby kupił jedzenie, wino i paszę. Kiedy Babak wrócił i rozmawiał z Dżawidanem, zaimponował Dżawidanowi swoją przenikliwością pomimo braku płynności mowy. Dlatego Dżawidan poprosił jego matkę o pozwolenie na zabranie syna do zarządzania jego farmami i posiadłościami, i zaproponował, że wyśle ​​jej pięćdziesiąt dirhamów miesięcznie z pensji Babaka. Matka zgodziła się i puściła Babaka. Pod kierunkiem swojego mentora Dżawidana uczył się pilnie historii, geografii i najnowszych taktyk bojowych, a także administrowania rozległymi dobrami gdzie Dżawidan wcielał w życie Khurramickie zasady. Służąc u niego Babak stał się gorliwym Khurramitą. Podczas jednego ze starć Abu Imran został pokonany i zabity, podczas gdy Dżawidan został śmiertelnie ranny, i zmarł trzy dni później. Przed śmiercią swoim następcą Dżawidan mianował Babaka, który najprawdopodobniej w tym okresie zmienił nazwisko z al-Hasan na Babak na cześć dziada założyciela dynastii sasanidzkiej Ardaszira I zanefo Babak lub Bapak. Po śmierci Dżawidana Babak poślubił żonę Dżawidana i został przywódcą Khurramitów. Gdzieś około 816–17 roku za panowania Kalifa al- Mamuna Babak zaczął podburzał swoich zwolenników do buntu przeciwko kalifatowi. W tym celu Babak podjął starania by zjednoczyć Khurramitów rozproszone w wielu regionach Iranu, poza Azerbejdżanem w Tabaristanie, Chorasanie, Balhu , Isfahanie, Kaszanie, Kom, Raj, Karaj, Hamadanie, Loristanie, Chuzestanie, a także w Basrze i Armenii.

KHURRAMICI

W Khurramici (z perskiego: Khorram-dinan , czyli „Wyznawcy radosnej religii”). Irański anty arabski i anty muzułmański, ruch religijny i polityczny wywodzący się z poglądów zartausztriańskiego ruchu Mazdakitów i elementów islamu szyickiego (Mazdak; – perski filozof żyjący na przełomie V i VI wieku). Arabowie nazywali ich Muhammira „Noszącymi czerwień”, od ich symbolicznych czerwonych strojów. Legenda głosi, że, po krwawej pacyfikacji ruchu, po kilkudziesięcioletniej wojnie, przetrwali w ukryciu do XVI wieku jako ruch „Czerwonych turbanów” i Walnie przyczynili się do osadzenia na Irańskim tronie Szachinszachów królów z kurdyjskiej dynastii Safawidów.Sekta powstała odpowiedzi na egzekucję Abu Muslima przez Abbasydów jej wyznawcy wierzyli, że ​​nie umarł, i, że powróci jako mesjasz. Sektę inspirował prorok al-Muqanna, który twierdził, że duch Boży istniał w Muhammadzie oraz „Alim i Abu Muslimie”.Khuramici ogłosili że zostają zniesione i będą poddane redystrybucji wszystkie wielkie posiadłości i dobra ziemskie, że nastał koniec despotycznych rządów. Podstawą ich doktryny była wiara w „światło i ciemność” „zasadą wszechświata jest Światło, którego część została zatruta i zamieniła się w Ciemność”. „Unikali rozlewu krwi, chyba że podnosili sztandar buntu”. Przestrzegali zasad czystości, traktowali ludzi z życzliwością i dobrocią”. Niektórzy z nich „uznawali w wolny seks, pod warunkiem, że kobiety wyraziły na to zgodę, a także w swobodne korzystania ze wszystkich przyjemności i zaspokajania własnych skłonności, o ile nie pociąga to za sobą krzywdy”Khurramici wierzyli również w reinkarnację oraz kwestionowali celowość wszystkich religijnych nakazów i zobowiązań. Czcili Abu Muslima i jego imamów. Rytuały, były proste, „przyjmowali rodzaj sakramentu z wina i innych napojów”.

POD SZTANDARAMI POWSTANIA

Korzystając z zawirowań wywołanych przez wojnę domową w Kalifacie Abbasydów, w 816 r. Khurramici rozpoczęli powstanie atakując garnizony muzułmańskie w Iranie i Iraku. Walczyli pod wodzą Sonbadha, Moqannyale, ale ich największym wodzem został Babak Khorramdin. Ten ostatni stał się prawdziwym przekleństwem Kalifów w Bagdadzie. Wszechstronność i sukcesy w bitwach umocniły jego pozycję jako ulubionego kandydata na dowódcę podczas wczesnych wojen z arabskimi okupantami. Babak był bardzo uduchowionym człowiekiem, który szanowała swoje zoroastryjskie dziedzictwo. Dokładał wszelkich możliwych starań, aby zjednoczyć Irańczyków, współdziałając także z takimi przywódcami jak Maziar, aby utworzyć zjednoczony front przeciwko arabskiemu kalifowi . Według średniowiecznego historyka Ibn Esfandjara , który napisał książkę Tarikh-e Tabaristan ( Historia Tabaristanu ), Maziar powiedział:– „My dwaj, Ja Mazijar, Afszin Kejdar syn Kawusza i Babak złożyliśmy przysięgę i lojalność wobec rodów Irańskich, a także przysięgliśmy, że odbierzemy rząd Arabom i przekażemy rząd i kraj z powrotem rodzinie Chosrowów Sasanidzkich prawych Szachinszachów Iranu”. Rozległa wiedza i doskonałe umiejętności bojowe i przywódcze, a także wyraźne wypowiedzenie się za przywróceniem rządów irańskiej dynastii, szybko wyniosły Babaka na stanowisko wodza buntu przeciw kalifatowi.Początkowo lekceważący powstanie Kalif w latach 819-820 wysłał armię pod wodzą Yahiji ibn Mu’adha by rozprawił się z Babakiem, ale dowódca kalifa nie mógł go pokonać. W 822 roku Babak pokonał kolejną ekspedycję Karną Kalifa, tym razem pod wodzą Isy ibn Muhammada ibn Abi Khalida. Siły Isy zostały rozbite w puch a ich niedobitki wróciły z wieścią o pogromie jaki im urządził Babak. W latach 824-825 przeciwko Babakowi został wysłany przez Kalifa jego najważniejszy generał Ahmad ibn al Junajd. I ta ekspedycja zakończyła się klęską kalifatu. Babak pokonał wojska generała a jego samego schwytał.W latach 827-828 Muhammad ibn Humajd Tusi został wysłany do walki z Babakiem. Zameldował chełpliwie, że odniósł wielkie zwycięstwo i wysłał do kalifa al-Mamuna rzekomo schwytanego Babaka. Wkrótce jednak wydało się, że rzekomy Babak to jakiś bogu ducha winny człowiek, a siły Babaka nie zostały nawet nadwyrężone klęską w niewielkiej potyczce, którą Muhammad ibn Humajd ogłosił matką wszystkich bitew. Najgorsze przyszło jednak do Muhammada ibn Humajda za sprawą Babaka mniej więcej dwa lata później. 9 czerwca 829, Babak odniósł decydujące zwycięstwo nad tym generałem pod Hasztadsarem. Sam Muhammad ibn Humajd stracił życie w bitwie. Większość jego żołnierzy zginęła, a ci, którzy przeżyli, uciekli w popłochu.Zwycięstwa Babaka nad arabskimi generałami były związane z posiadaniem przez niego niesamowitego położonego na wysokości 2600 metrów Zamku Badd i niedostępnych górskich twierdz, z których panował nad regionem. Według arabskich historyków, jego wpływy rozciągały się również na terytoria dzisiejszego Azerbejdżanu – „na południu panował w Ardabilu i Marand , na wschodzie sięgnął do Morza Kaspijskiego Szamaxı i Szyrwanu , na północy do stepów Moganu i rzeki Araks, na zachodzie, do prowincji Nachiczewan z miastem Dżulfa, i Marand.

KLĘSKA POWSTANIA

Następca Al Mamuna, kalif al-Mutasim w latach 835-836 wysłał swojego wybitnego generała Afszina przeciwko Babakowi. Afszin zastosował taktykę umocnionych twierdz górskich taką samą jak Babak. Stopniowi budował arabskie twierdze które położone były tak by sygnalizować sobie zagrożenie i stanowić system ochrony karawan z zaopatrzeniem. Babak próbował przechwycić pieniądze wysłane na opłacenie armii Afszina, ale stracił możliwość zaskoczenia przeciwnika, który był poinformowany o ruchach jego armii i w rezultacie omal nie pokonał z zaskoczenie wojsk powstańczych. Armia powstańcza straciła wielu ludzi, a sam Babak ledwie uszedł z życiem. Udało mu się zdobyć trochę zapasów i zadać jedynie niewielkie straty swoim wrogom.W następnym roku Babak rozgromił siły podwładnego generała Afszina, Bugha al-Kabira . W latach 837-838 al-Mutasim wzmocnił jednak znacznie armię Afszina i przekazał mu jasne instrukcje wojskowe kontynuowanie przecinania dróg zaopatrzenia Babaka. To umożliwiło Afszinowi zdobycie twierdzy Babaka w Badh. Babak uciekł. Kalif Al-Mu’tasim wysłał do Afszina gwarancję bezpieczeństwa dla Babaka jeśli ten podda się Afszinowi. Babak, gdy mu przekazano propozycję Kalifa Powiedział: „Lepiej żyć tylko jeden dzień jako władca, niż żyć czterdzieści lat jako nikczemny niewolnik”.

ZDRADA

Postanowił opuścić kraj i udać się do Cesarstwa Bizantyjskiego. W drodze do Bizancjum Babak spotkał Sahla Smbateana, księcia Chachena, Ten zdradził Babaka i przekazał go Afszinowi za dużą nagrodę w złocie. Kalif Al-Mutasim nakazał swojemu generałowi przyprowadzić Babaka przed swój tron do Bagdadu. Afszin poinformował o tym Babaka i powiedział mu, że ponieważ może nigdy nie wrócić, nadszedł czas, aby popatrzeć na swoją ziemię i twierdzę po raz ostatni. Na prośbę Babaka Afszin pozwolił swojemu więźniowi udać się do Badhdh. Tam Babak wszedł do swojej zrujnowanej warowni pewnej nocy i czekał na świt słońca.Ostatecznie Babak, jego żona i jego wojownicy zostali zmuszeni do opuszczenia Ghaleye Babak po 23 latach powstania i wojennych kampanii.

ŚMIERĆ W BAGDADZIE

Afszin zgodnie z rozkazem przekazał Babaka pod eskortą kalifowi Abbasydów. Ten uznał gwarancje dane Babakowi za niebyłe i skazał go na okrutną śmierć. Podczas egzekucji Babaka poplecznicy kalifa najpierw odcięli mu nogi i ręce, i wysłali je jako wiadomość khurramitom i ludom Tabaristanu. Legenda mówi, że Babak dzielnie obmył twarz krwią tryskającą z jego ran, tym samym pozbawiając kalifa i resztę armii abbasydzkiej widzenia bladości jego twarzy, w wyniku dużej utraty krwi. Następnie został żywcem zmiażdżony. Wszyto go w skórę krowy z rogami na wysokości uszu, aby stopniowo zmiażdżyć mu głowę, gdy skóra wysychała. Stłumienie powstania przez Abbasydów doprowadziło do ucieczki wielu tysięcy Khurramitów do Bizancjum, gdzie zostali przyjęci przez cesarza Theophilosa i włączeni do armii bizantyjskiej pod dowództwem irańskiego Theophobosa. Babak Khurramdin, podobnie jak nasz Janosik doczekał się swojej legendy, a także sławy jako bohater Ludów Iranu i Azerbejdżanu, Próbowali wykorzystać jego postać komuniści w ZSRR tworząc mit antyfeudalnego oblicza Babaka i jego powstania. Nie przepadają za nim Islamscy mułłowie w Iranie, bo reprezentuje sprzeciw Irańczyków przeciwko islamowi i wierność zaratusztriańskim tradycjom. Po cichu jednak czczony jest jako irański bohater narodowy. Po rewolucji Islamskiej powstała także tajna organizacja „Organizacja Babak Khorramdin”: grupa opozycyjna w Islamskiej Republice Iranu Tajna grupa, symbolicznie nazwana na cześć irańskiego bohatera z IX wieku, pojawiła się po rewolucji islamskiej w celu: obalenie rządu islamskiego i przywrócenia irańskiego tożsamości narodowej kosztem tego, co uważają za nadmierną kultywację tożsamości muzułmańskiej i szyickiej.

źródła:

Babak Fort_Babək Qalasi, https://www.google.com/maps/place/Babak+Fort_Bab%C9%99k+Qalasi/@38.8367169,46.9816576,15z/data=!4m5!3m4!1s0x0:0x5c59de5cb702cff9!8m2!3d38.8367169!4d46.9816576

Wikipedia angielska
https://en.wikipedia.org/wiki/Babak_Fort
https://en.wikipedia.org/wiki/Khurramites
https://en.wikipedia.org/wiki/Babak_Khorramdinhttps://en.wikipedia.org/wiki/List_of_monarchs_of_the_Sasanian_Empire

The “Babak Khorramdin Organisation”: A Mysterious Opposition Group in the Islamic Republic of Iran* Ronen A. Cohen, Ariel University Article in Iran and the Caucasus · June 2014 DOI: 10.1163/1573384X-20140207