STRASZENIE TRUPEM
Jeden ze zwyczajów zaratusztiańskich, mianowicie umieszczanie zwłok w Dakhmah przedstawiany jest zwykle sensacyjnym ujęciem tego tematu i epatowaniem cztelników makabrycznym szczegółami – takie straszenie trupem. Drugi wątek to sugerowanie, jakoby ten zwyczaj był wyłącznie zaratusztriański. Każdy piszący o zaratusztrianach napomyka w jednym z głównych punktów o wieżach milczenia czyli dakhmach. Trzeci wątek to sugerowanie, że jest to odwieczny zwyczaj trwający po dziś dzień. Pragnę to trochę odmitologizować. Zacznijmy od pojęcia ekskarnacja.
CO TO JEST EKSKARNACJA?
W archeologii i antropologii termin ekskarnacja (znanym również jako usuwanie tkanki miękkiej ze zwłok ) odnosi się do praktyki usuwania mięsa i organów zmarłych przed pochówkiem . Ekskarnację można osiągnąć za pomocą naturalnych środków, takich jak wystawienie martwego ciała na działanie żywiołów lub zwierząt padlinożernych, lub przez ręczne usunięcie tkanki miękkiej ze zwłok. Po ekskarnacji niektóre społeczności umieszczały kości w specjalnie przygotowanych miejscach (ossuaria). Ekskarnacja jest praktykowana na całym świecie od setek tysięcy lat. Najwcześniejsze archeologiczne dowody ekskarnacji pochodzą z doliny rzeki Awash w Etiopii, 160 000 lat temu. Przykłady ekskarnacji obejmują:
PRZYKŁADY
1. „Pochówki w niebie”
w niektórych częściach Azji, na przykład w Tybecie jako obyczaj buddyjski, w Pakistanie, Japonii i Indonezji, zoroastryjską „ wieżę ciszy ”
2. „Pochówki na drzewach”
u rdzennych plemion Amerykańskich. U Indian Wielkich równin. Ciało było umieszczane nad ziemią na drzewie lub na rusztowaniu. Po dłuższym czasie, miesiącach lub latach szczątki były zakopywane w ziemi. Pochówki powietrzne były praktykowane na całych Wielkich Równinach przez wiele różnych społeczeństw, w tym Komanczów, Czarnych Stóp, Siuksów, Dakotów, Czejenów, Mandanów i Kruków, i Lakotów, zwyczaj ekskarnacji był także praktykowany na Hawajach (ekskarnowano na przykład zwłoki kapitana Cooka) i Nowej Zelandii.
Ekskarnancja była także stosowana w Europie w pradziejach, ale także w czasach nowożytnych.
Wielka Brytania i Irlandia
Istnieją dowody ekskarnacji w Wielkiej Brytanii i Irlandii w okresie neolitu , w których ciała były pozostawiane do rozkładu w kostnicy na świeżym powietrzu , na platformie do ekskarnacji lub w zapieczętowanej jaskini, zanim kości zostały zdeponowane w innym miejscu.
Włochy
Neolityczni rolnicy mieszkający w Tavoliere we Włoszech ponad 7000 lat temu praktykowali rytualne usuwanie mięsa ze zmarłych. Lekkie ślady nacięć sugerują, że kości zostały pozbawione mięsa nawet rok po śmierci. Kości zostały zdeponowane w jaskini Scaloria, a po wykopaniu zmieszano je z kośćmi zwierząt, potłuczoną ceramiką i kamiennymi narzędziami.
Niemcy
Praktyka znana jako mos teutonicus , czyli aktywna ekskarnacja, była zwyczajem niemieckim. Ciała były ćwiartowane i gotowane w winie, wodzie lub occie w celu pozbawienia ich części miękkich.
Inne przykłady
W Europie w średniowieczu i okresie nowożytnym ekskarnacja była zabiegiem pogrzebowym stosowanym głównie w celu przygotowania szczątków ludzkich do transportu na duże odległości. Praktyka ta była stosowana wśród szlachty. Polegało to na usunięciu skóry, mięśni i narządów z ciała, pozostawiając tylko kości. W tej procedurze głowa, ręce i nogi były odłączane od ciała.
Proces pozostawił charakterystyczne nacięcia na kościach.Godnym uwagi przykładem osoby, która przeszła ekskarnację po śmierci, był Krzysztof Kolumb, a także bohater wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych, gen. Anthony Wayne.Mówi się, że król Francji, święty Ludwik IX, został pozbawiony tkanki mięsnej przez gotowanie jego zwłok, aż mięso oddzieliło się od kości. Miało to na celu zachowanie jego kości, uniknięcie rozkładu, podczas ich powrotu do Francji z VIII krucjaty i dostarczenie relikwii w dobrym stanie.
Persja
Pierwsze informacje o tym zwyczajach pogrzebowych u Persów znamy z relacji Herodota (połowa V wieku p.n.e.), który zarejestrował go wśród perskich emigrantów w Azji Mniejszej. Choć we wzmiance mowa jest a także i balsamowaniu ciał woskiem. Ponadto Herodot nie wspomina o szczególnych miejscach gdzie pozostawiano zwłoki
(…)Zwłoki Persa nie wprzód są grzebane, aż je ptak albo pies rozwłóczy. O magach, co prawda, wiem z pewnością, że tak postępują: bo czynią to całkiem otwarcie. W każdym razie Persowie chowają zwłoki w ziemi, obciągnąwszy je w przód woskiem. Magowie zaś pod wielu względami różnią się od reszty ludzi,(…)Herodot: dzieje księga I Klio
Co to jest Dakhma?
Dakhma, znana również jako Wieża Ciszy, Wieża Milczenia , to okrągła, podwyższona konstrukcja zbudowana przez Zaratusztrian w celu ekskarnacji czyli wystawiania zwłok ludzkich na działanie naturalnych czynników rozkładu zwłok, w celu zapobieżenia zanieczyszczeniu środowiska naturalnego (ziemi, wody, powietrza i ognia) przez martwe ciała.
Dlaczego budowano dakhmy?
Ziemię oraz inne żywioły, zaratusztrianie uważają za świętą. Śmierć jest dziełem Angra Mainju zatem zwłoki są uważane są za skalne mogące skazić żywych ludzi tak jak żywioły. Kwestia czystości kalania środowiska naturalnego w tym ognia była i jest dla Zaratusztrian sprawą najwyższej wagi dotyczy ona nie tylko zwłok, ale również wszelkich substancji w stanie aktywnego rozkładu, a współcześnie dotyczy to także substancji i działań mogących skazić środowisko naturalne. Przepisy czystości dotyczą także higieny.Dlaczego
Zaratusztrianie nie kremują zwłok?
Ponieważ skaziło by to świętość najmniej skalanego tworu Boga. Zaratusztrianie podkreślają też że spalanie zwłok wiąże się z dodatkową emisją substancji szkodliwych i CO2.
Ile jest funkcjonujących Dakhm na świecie?
Obecnie użytkowana jest przez ortodoksyjnych Parsów tylko jedna Dakhma w Mumbaju w Indiach.
Jak obecnie Zaratusztrianie postępują ze zwłokami?
Istotą stosunku do zwłok jest możliwość skalania i skażenia. Zaratusztrianie nie mogą więc chować zmarłych w grobach, które mogły by skazić któryś ze świętych żywiołów, lub ludzi. Warunki spełniają jednak betonowe szczelne grobowce, na zwyczajnym cmentarzu, gdzie ciało zmarłego jest odpowiednio izolowane.
Czy ten zwyczaj był powszechny i starożytny?
Odkrycia ossuariów we wschodnim i zachodnim Iranie , datowane na V i IV wiek p.n.e., wskazują, że czasami izolowano kości, ale nie można zakładać, że separacja nastąpiła w wyniku rytualnej ekspozycji Odkryto również kurhany, zaratusztriańskie w których ciała były zaizolowane woskiem. Grobowce skalne królów Achemeniddzkich z V-III w p.n.e. w Naqsh-e Rustam i Pasargadae również wskazują na brak ekspozycji, przynajmniej do czasu zebrania kości.
Według legendy zapisanej przez Ferdowsiego w eposie Szahname ; „Księga królów”, sam Zoroaster jest pochowany w grobowcu w Balhu (w dzisiejszym Afganistanie), a zatem ten zwyczaj nie był powszechny i nie ma o nim wzmianek w Gathach. Teksty z przepisami dotyczącymi zmarłych pojawiają się dopiero w późniejszej księdze Awesty – Wendidad, co do której istnieje wiele wątpliwości i kontrowersji w jakim czasie i przez kogo zostały tam wprowadzone rożne wątki, o których Zaratusztra nie wspomina.Jeden z najwcześniejszych opisów literackich dakhmy pojawia się w Listach Manuszczira z końca IX wieku, gdzie terminem technicznym jest astodan , „kostnica”. Innym terminem, który pojawia się w tekstach tradycji zoroastryjskiej z IX do X wieku (tak zwanych „ księgach Pahlawi ”) jest dakhmag ; Najwcześniejsze użyciu tego słowa odnosiło się do dowolnego miejsca dla zmarłych. Potwierdzone używanie Dakhm zostało po raz pierwszy udokumentowane dopiero na początku IX wieku n.e. przez Bizantyjskiego historyka Agatiasza który opisał zoroastryjski pochówek sasandzkiego generała Mihr-Mihroe: „służący zabrali ciało Mermeroesa i przenieśli je w miejsce poza miastem i złożyli tam, samotne i odkryte zgodnie z ich tradycją zwyczajem, jako śmieci dla psów i padlinę”.Rytualne zwyczaje pogrzebowe otaczające tę praktykę możemy więc datować na okres Sasanidzki (III – VII n.e.). Są one szczegółowo znane z dodatku do Szajest ne Szajest.
ZARATUSZTRIANIZM – ROZWAŻANIA 