Czy Zaratusztra był Polakiem? (1)

link do części drugiej

Pewnie się na nas obrażą nasi dostojni Rodzimowiercy, ale zwykła uczciwość nakazuje mi wdać się w polemikę z tezami o słowiańskim pochodzeniu Zaratusztry i zaratusztrianizmu.

Żarmądszysz, Żarmolkis, Zhordhuszt, Zarzdusz, Zar-at-Husztra, oto „słowiańskie prawdziwe imiona Zaratusztry – no naprawdę?

Zacytuję najpierw fragment tekstu o Zaratustrze Vel Żar-duszu w wydaniu rodzimowierczo – słowiańskim:

„ (…) Żarmądszysz (po skołocku mówiąc), Żarmolksis (po odracko-dachijsku), Zordhuszt (po honowarsku), Zarzdusz (po sławsko-istyjsku), Żar-at-Husztra (po persku), urodził sie w górach Gorol-Kamiennych i pochodził z ojca, który był kapłą Bożeboga przybyłym z Bogotroji z plemieniem Spisów, z rodu Spitomęża (Spitama). Ojca Żar-zdusza wołano Borusz Spitama albo Burusz Waćpan, albo po prostu Borys. Tu w górach związał się on z Dagną-Piętną, księżniczka z plemienia Panów ze sławnego rodu Osjoryja, pochodzącego z krwi Osiów i Bierygów-Ryjów. Żar-zdusz (Zaratusztra –przyp. mój) urodził się w 171 roku Starych Czasów chociaż to nie jest pewne do końca, jak i miejsce, które różni różnie podają, a to że przyszedł na świat w Karii albo w Harii-Wiślanii, albo w Kamieniu lub w Warze – w Lęgi Pierwotnej – Lęgieli nad Dunajem. Jego plemię Spitów-Spisaków zostało wybite niemal do nogi z powodu zemsty Karopanów, w wyniku niewybaczlnej zdrady Burusza, jakiej się on dopuścił wobec Strażników Wyspowiszu. To on właśnie, Burusz-Burwaćpan, współdziałał w wykradzeniu nasion Wyspowiszu i zbiciuRyby Kary z Żalmokszyszem-Dziwnyjuszem. Sam Żar-zdusz, z powodu tej zdrady ojca, był także ścigany przez Karopanów. Osiągnął pierwsze wtajemniczenie kapłańskie przez ojca w wieku ośmiu lat: w obrzędy Ukrytej Bogini Swątlnicy, Kosza-Koszerysa, Bożeboga i Badnyjaka, a także we wszystkie Taje Przesilenia i Równowagi Dorocznej oraz Taje Księżyca. Zaraz potem stracił oboje rodziców. Czterokrotnie poddano go próbie boskiego sądu i za każdym razem cudownie ocalał. Po ucieczce z niewoli w Górach Harów błąkał się po Stepie Uhorza, Stepie Skraińskim, Stepie Nadciemnomorskim i Zielonej Pustyni Skołotów, a także wśród Monżgołów i Kitajów. Przybył do Bogotroji będąc jeszcze wciąż niespełna dwunastoletnim chłopcem, co ich zdaniem miało miejsce w 183 roku czasu Nowej Koliby„…

Zacznijmy od lokalizacji jego ojczyzny.

Co sądzą archeolodzy i inni naukowcy?

Wiadomo z badań archeologicznych, genetycznych i lingwistycznych, że ludy Indoeuropejskie miały swoją kolebkę gdzieś w Azji. I tu zaczynają się spory między uczonymi, którzy tą kolebkę przesuwają od Pamiru do Uralu. Pewną przewagę ma w tej chwili hipoteza mówiąca, że zaczęła się historia Ariów w rejonie południowego Uralu. Irańczycy są jedną z gałęzi tych ludów, która według tej hipotezy zawędrowała w końcu na płaskowyż Iranu. Jakie są przesłanki archeologiczne do lokalizacji ojczyzny Zaratusztry nazwanej Ariana Vaedża. Hipotezy archeologiczne skłaniają uczonych do lokalizacji tej krainy w Chorezmie ze względu na odkrycia na Uralu i na południu Azji centralnej.

Sintashta (Arkaim)

Arkaim przypisuje się wczesnym Indoeuropejczykom kultury Andronowskiej, która zdaniem niektórych uczonych reprezentuje proto-indo-irańczyków przed ich podziałem na różne grupy i migracją do Azji Środkowej, a stamtąd do Persji i Indii oraz innych części Eurazji

Sintashta we wschodniej części Uralu, na północ od Morza Aralskiego. To okrągłe grodzisko-miasto zamieszkiwane przez około 1200 ludzi zostało zbudowane w 2200 roku pne i trwało do 1700 roku pne.

Niektórzy uczeni uważają, że architektura Sintashty była podobna do okrągłego miejsca zbudowanego przez Yimę, ważnego bohatera w Avesty, znanego także jako Jamshid, który ocalił Ariów przed straszliwą zimą trwającą wiele lat, nakazując im zbudować schronienie o kształcie koła. Pisze o nim w Gathah Zaratusztra zarzucając mu arogancję i pychę.

Brak jest jednak naukowych dowodów by Shintasta była związana bezpośrednio w jakikolwiek sposób z Zaratusztruanizmem. Nie wykluczone jednak że Indoeuropejscy Andronowczycy, mieli swój udział w zasiedlaniu stanowisk takich Jak Dzarkutan i Gonur Tepe.

Mieszkańcy Sintashty mieszkali w warownym miasteczku w ceglanych domach z drewnianymi dachami. Każdy dom miał własne palenisko i studnię z drenażem, który odprowadzał ścieki do rury kanalizacyjnej biegnącej pod ulicą.
Mieszkańcy Sintashty byli wykwalifikowanymi rzemieślnikami, którzy wytwarzali miedziane i brązowe przedmioty i eksportowali je. Niektórzy hodowali bydło, a inni uprawiali proso i jęczmień.

Wielu ludzi w Sintashcie zostało pochowanych z bronią – brązowymi włóczniami, sztyletami i toporami bojowymi, używali także rydwanów (szczątki najstarszego znanego rydwanu znaleziono w tej osadzie). Osada była silnie ufortyfikowana, otoczona była wysokimi murami. Archeolodzy przypuszczają, że mieszkańcy Sintashta byli ciągle napadani.

Wojownicy i członkowie ważnych rodzin grzebali swoich zmarłych z końmi, kozami, psami i owcami. Chowali swoich zmarłych z cennymi przedmiotami, a taże także żywnością i rydwanami. Honorowali ich, zapalając ognisko nad grobem.

Około roku 1700 pne ludzie z Sintashty musieli opuścicili swoje miasto z powodu pogorszenia się warunków naturalnych, zimna i suchego klimatu. Rytualnie spalili osadę i przenieśli się w inne miejsce. Może do Turkmenistanu.
Gdzie się przenieśli nie wiemy naprawdę. Pewne przesłanki archeologiczne i wynikające z badań genetycznych część badaczy uważa za wskazówkę, że ten półkoczowniczy lud ruszył na zachód do Europy i na południe do Iranu i Indii. Nie wdaję się tu w spekulacje jakie na podstawie bardzo sprzecznych danych wynikających z rozprzestrzeniania się genomów wdają się zarówno fachowcy jak i zupełnie nie znający się na temacie.

Dżarkutan

Dane archeologiczne wskazują że w pierwszej połowie drugiego tysiąclecia p.n.e. Prymitywne plemiona agrarne południowego Turkmenistanu rozpoczęły migrację na wschód do północnego Afganistanu, południowego Uzbekistanu i Tadżykistanu. Żyjąc w bliskim kontakcie z miejscowymi plemionami stepowymi, migranci przejęli wiele aspektów nomadzkiego stylu życia i rytuałów pogrzebowych. W południowym Uzbekistanie migranci zachowali swój styl życia, zakładając osady, takie jak Sapalï Tepe, lub duże osiedla, takie jak Dżarkutan z „pałacem”, świątynią i dużą nekropolią. W drugiej połowie drugiego tysiąclecia pne niektóre plemiona stepowe zaczęły migrować na południe, wchodząc w strefę prymitywnego rolnictwa. Wielu uczonych łączy ten ruch z migracją ludów Indo-europejskich i osiedlaniem się proto-Irańczyków w Azji Środkowej. (patrz mapa migracji)

Dżarkutan jest jedną z największych osad późnej epoki brązu (kultury Oxus) położoną w oazie zamieszkiwanej przez 160 tysięcy ludzi. Kultura ta była szeroko rozprzestrzeniona na południowym wschodzie Turkmenistanu , Uzbekistanu i północnegoAfganistanu. Niestety zarówno geneza jak i datowanie są niepewne. Istnieje hipoteza że tutaj formowała się religia Zaratusztry.

Dżarkutan znajduje się na południu Uzbekistanu. Dżarkutan (zwany także Jarkutan, Djarkutan) to prehistoryczna osada protomiejska i centrum starożytnych cywilizacji Baktrii. Z tego obszaru, być może pochodził założycielem religii, Zaratusztra. To 20-tysięczne protomiasto miało dzielnice mieszkalne, warsztaty, świątynię i pałac. Kultowy budynek w Jarkutanie archeolodzy identyfikują jako „świątynię ognia”Miasto było zamknięte w cytadeli z 13 kwadratowymi wieżami.

Prawdopodobnie znajdowała się tu najstarsza znana świątynia ognia (Atesztag) datowana 1400-1000 lat pne (Askarov / Shirinov 1994: 17). Prostokątny budynek (60 x 44,5 m.) Zajmował najbardziej wzniesiony punkt naturalnego wzgórza. Wykopaliska ujawniły dwie części kompleksu: świątynię, wschodnia strefa kultu i zachodnią, skrzydło administracyjne. Centralna część świątyni miała 400 m2. Na wysokiej platformie, stał ołtarz pomiędzy czterema filarami.W sumie świątynia w Dżarkutan miała 7 ołtarzy ognia i 3 kultowe fontanny. W tej świątyni czczono zarówno ogień, jak i wodę.

Gonur

Wykopaliska w Gonur Tepe mają powierzchnię około 55 hektarów Położone są w Turkmenistanie. Gonur Tepe zamieszkiwali indoirańczycy od 2500 pne.
Greko-rosyjski archeolog Wiktor Sarianidi odkrył tam pałac, ufortyfikowane miasto z cegły mułowej i świątynie z ołtarzami ognia, które jego zdaniem były poświęcone religii zaratusztriańskiej. Znalazł także coś, co wydaje się być kociołkiem na rytualnej haomę, która jest wymieniona w Rigvedzie, a także w Aveście.

Północna część kompleksu miała centralną strukturę przypominającą cytadelę o wymiarach 100 na 180 m. Południowy kompleks ma około 1,5 hektara. Miasto została najprawdopodobniej porzucona po tym, jak rzeka Murghab przesunęła się na zachód. Gonur należy do największych ruin regionu delty Murghab; znaleziono tam ponad 150 starożytnych osad datowanych na wczesną epokę brązu (2500-1700 p.n.e.). Na uwagę zasługuję że 1400 lat p.n.e.Irańczycy nie byli dzikimi koczownikami ale współtworzyli cywilizację dorównującą kulturom bliskiego wschodu. Także znaleziska dotyczące kultury Shintasta przeczą wyobrażeniom o tym że najeźdźcy aryjscy uganiali się jedynie po stepach, z łukiem w ręce. Przypomnę że pokrywa się to w czasie z Akkadem i Państwem Starobabilońskim. A że wielbłąd i koń został udomowiony przez nich, nie jest dziwne że imię Zaratusztry powiązane jest z wielbłądem.

Ariana Vaedża Kraina Zaratusztry
(Awestyjskie airiiana vaējah)

Ojczyzna Aryjczyków nosiła nazwę Ariana Vaedża w pismach zoroastryjskich, Avesty i Aria Varta w pismach hinduskich. Grupa pierwszych narodów aryjskich nosiła nazwę Airjanam Dakjunam . Aryjskie ziemie nazywane są Airjo Szajanem .  Księgi Avesty, a także teksty perskie w Pahlavi, takie jak Bundahiszn, mówią nam, że Ariana Vaedża, ojczyzna Aryjczyków, była miejscem, gdzie mieszkał ojciec Zaratusztry ( 20.32 ) i gdzie Zaratusztra po raz pierwszy przekazał swoje objawienie ( 32.3 ). Oprócz tych wzmianek o Ariana Vaedża, księgi Avesty, również wymieniają sąsiednie narody lub ich ziemie. Odniesienia te, wraz z odniesieniami do terenu i klimatu w Ariana Vaedża dają nam wskazówki dotyczące lokalizacji pierwotnej ojczyzny aryjskiej, a także informacje o ludach aryjskich, ich sąsiadach i ich związkach.

Historyczna lokalizacja Ariana Vaedża jest nadal niepewna. W pierwszym rozdziale Vendidad znajduje się lista 16 krajów, a niektórzy uczeni uważają, że Airyanem Vaejah leży na północ od tych wszystkich. Jak zauważa Darmesteter w swoim tłumaczeniu Avesty, Bundahiszn 29:12 bezpośrednio stwierdza, że ​​była połżona w pobliżu Azerbejdżanu jednak większość współczesnych uczonych opowiada się za bardziej wschodnią lokalizacją.

Bahram Farahvashi i Nasser Takmil Homayoun sugerują, że Ariana Vaedża prawdopodobnie położona była w Chorezmie , regionie, który jest teraz podzielony na kilka republik Azji Środkowej. historyka Elton L. Daniel podobnie uważa Chorezm za prawdopodobną kolebkę ludów mówiących językiem Awestyjskim i Ali-Akbar Dehkhoda kiedyś nazwał Chorezm „kolebką plemienia aryjskiego ”

Z koleii odwrotnie uważa Michael Witzel: Ariana Vaedża leży w środku 16 ziem wymienionych w Wendidad : Lokalizuje ten obszar na centralnym centralnym płaskowyżu Afgańskim i średniogórzach (Prowincja Bamjan).

David Anthony z kolei uważa że udomowienie konia, wynalazek koła i wspólny język nie mają bezpośredniego odniesienia do Ariana Vaedża. Anthony uważa jednak iż jest to pośredni dowód łączący go z czterema kolejnymi kulturami indoeuropejskimi:

• Dolnej i środkowej Wołgi ,
  • kultura Poltavka od 2700-2100 rpne i
  • kultura Abashevo od 2500-1900 pne.
• Obszarem, który jest teraz Kazachstanem :
  • kultura Sintashta z 2200-1600 pne; i
  • kultura Andronovo od 2000-900 pne.

Shrikant G. Talageri w swojej książce The Rigveda: A Historical Analysis proponuje, aby Ariana Vaedża znajdował się w Kaszmirze.

Podsumowując, mamy wiele hipotez z przewagą wskazań na Chorezm, Baktrię i okolice (chociaż hipoteza oparta na micie Yimy dobrze się wpasowuje w jakiś bardziej północny region i mocno kojarzy się z Shintastą). Wniosek pierwszy: By udowodnić słowiańskość Zaratusztry musza być spełnione trzy warunki.:
Pierwszy warunek to uznanie najbardziej prawdopodobnej hipotezy, że ojczyzną Słowian była Ariana Vaedża leżąca prawdopodobnie, w drugim tysiącleciu przed naszą erą na pograniczu Iranu i Afganistanu.
Warunek drugi to uznanie za udowodnioną hipotezy, że w drugim tysiącleciu istniały już ludy słowiańskie.
Warunek trzeci to uznanie za udowodnioną hipotezy, że Zaratusztra był Słowianinem.
Jakoś dużo tych wzajemnie od siebie zależnych hipotez. Ale o tym w części drugiej.