Stworzenie człowieka, stworzenie pierwszej pary ludzi

Z cyklu „Pytania i odpowiedzi”

Jak wyglądało stworzenie człowieka?

O stworzeniu człowieka: w Gatach Zaratusztra mówi jedynie jakim człowieka Bóg uczynił, a nie jak. Nie pisze o stworzeniu kobiety i mężczyzny, lecz o tym jacy są i jaka jest między nimi relacja zamierzona przez Boga. Określa że, człowiek rodzi się dobry i kobieta i mężczyzna są sobie bezwzględnie równi we wszystkich sferach. Bóg sam jako taki ma swój aspekt Męski – Ahura i Żeński–Mazda, potwierdza to tekst z Wielkiego Bundahiszn:

1.59. „Poprzez kreację stworzeń, Ormuzd jest matką i ojcem stworzenia; albowiem kiedy karmił stworzenia w stanie duchowym, było to Jego macierzyństwo; kiedy stworzył je w życiu materialnym, było to Jego ojcostwo.”

O stworzeniu człowieka mówią różne pisma: tak to ujmuje 
ZAND – AKASIH (WIELKI BUNDAHISZN) fragment: Rozdział I. A4.

On (Ahura Mazda) najpierw stworzył Niebo, aby powstrzymać tą opoką Ducha Zła;
jest ktoś, kto mówi: „po pierwsze”;po drugie, stworzył wodę, w celu porażenia żądzy zła „drudż”;po trzecie, stworzył Ziemię, i całą materialność;po czwarte, stworzył Drzewo, by wspomóc dobre stworzenie Dobroczynnego-Zwierzęcia;po piąte, stworzył Dobre Zwierzę, by pomagało pierwszemu Świętemu Człowiekowi;po szóste, stworzył Świętego Człowieka, dla zniszczenia próżni i bezczynności (bezkreatywności) Ducha Zła i wszystkich Dewów;następnie stworzył ogień, Khvarag (wieczny);
Przywiązał do niego promień z Niekończącego się Światła, i tak dobre jest jego ciało astralne, jak pragnienie Ognia;

Pierwszy człowiek jest więc stworzony dosłownie jako obraz i podobieństwo Boga zawierając w sobie oba pierwiastki męski i żeński, co nie oznacza, że był obojnakiem w dzisiejszym rozumieniu

Nie można tego tekstu traktować dosłownie to jest późniejsze mitologiczne tłumaczenie by mogli to przyjąć prości ludzie, rzemieślnicy, pasterze, rolnicy, żołnierze, i tak jest poza gathami z resztą tekstów. To wszystko symbole i metafora by ująć w słowa rzeczy, których na dobrą sprawę  słowami nie da się ująć.

Pierwszy człowiek (GAYŌMART (Gayūmarṯ, Kayūmarṯ; Śr. Pers. Gayōmart/d, Av. gaya marətan “żywot śmiertelny,” Człowiek. Gehmurd; Ar. Jayūmart) szósta część heptad w Mazdeańskim micie o stworzeniu, protoplasta człowieka i pierwszy król w irańskiej mitycznej historii. Szczegółowe informacje na temat życia i śmierci Gayōmarta podane są w różny sposób w książkach z okresu środkowo perskiego. Naszym głównym źródłem informacji o tym pierwszym sprawiedliwym człowieku jest Bundahišn, Gayōmart, podobnie jak inne twory boga, został stworzony, aby pomóc Ahura Mazdzie w walce z Duchem Zła (Ganāg mēnōg; Bundahišn 1a.4). Został stworzony w Iran-wedż, w środku świata, na lewym brzegu rzeki Dobrej: Dāitī. Jego ciało zostało stworzone przez Ahura Mazdę z ziemi, tj. Poprzez związek mistyczny Spenta Armaiti symbolizującej ziemię i Ahura Mazdy, przekazano mu część boskości, (W czasach sasanidów rozumiano to dosłownie jako małżeństwo ojca i córki xawedodach). Jego plemniki zostały ukształtowane ze światła i jasności ( zargōnīh ) nieba ( Bundahišn 1a) .13). Ta kreacja była pod opieką Ameszaspentów. Ahura Mazda spytał wtedy Gajomarta czy stanie razem z nim do walki ze złem. Pozwolił Gajomartowi dokonać całkowicie wolnego wyboru, po zapoznaniu się z sytuacją, mimo ryzyka, że jego twór wybierze zło. Jednak Frawaszi Gajomarta podjął się walki z Arymanem. W zamian Mazda Ahura obiecał mu doskonałość i nieśmiertelność po Odnowie Świata ( frašegird ; Bundahišn 1.23-24). Po stworzeniu Gajomarta Aryman przerażony przebywał w swojej otchłani przez 3000 lat, dopóki arcy-demon Jeh (dosł. kurwa)‚ nie przybyła do Złego Ducha i wyrwała Arymana go z jego otępienia, obiecując mu zniszczenie Gayōmarta i stworzeń Ormazda. Rozpoczął się wtedy drugi kosmiczny etap, „Zmieszanie” ( gumēzišn ). Aryman zaatakował kreacje Ahury i wysłał Astwihāda, demona śmierci, aby zaatakował Gayōmarta za pomocą Want, (Lenistwa, Złej Żądzy i 1000 chorób) ( Bundahišn4.19). Ale jego działania początkowo się nie powiodły, ponieważ Ahura Mazda spuścił na Gajomarta sen w postaci promiennej młodości; a czas (tj. Zurwān) i jego przeznaczenie zostało wstrzymane na 30 lat. W końcu jednak opór Ahura Mazdy i Gajomarta został złamany. Pierwszy człowiek został zabity podczas ataku Arymana, a z jego ocalonego przez Jazata Narosjang nasienia rodzi się pierwsza para ludzi:

Bundahiszn 15
1. Matro [Maszje] i Matroyao [Maszjana] wyrośli z ziemi w taki sposób, że ich ręce spoczywały , z tyłu na ramionach, a byli ze sobą, połączeni razem oboje. 3. I obie cielesności zostały zbliżone i tak połączone, że nie było jasne, który jest mężczyzną, a który kobietą, (…)

5. I obje zmienili się z kształtu roślinnego w kształt człowieka, a tchnienie duchowe przeszło w nich, czyli dusze; a teraz wyrażając to takim podobieństwem: wyrosło z nich drzewo, którego owocem było dziesięć odmian ludzi. (…)

6. Ormazd rozmawiał z Maszje i Maszjaną w ten sposób: „Jesteś człowiekiem, jesteś przodkiem świata i jesteś stworzony przeze mnie doskonałym z moim oddaniem; wykonujcie zatem z oddaniem obowiązek prawa, myślcie dobre myśli, mówcie dobre słowa, róbcie dobre uczynki i nie czcijcie demonów! (…)

20. A po upływie pięćdziesięciu lat pojawiło się źródło pożądania, najpierw w Maszje, a potem w Maszjanie, ponieważ Maszje powiedział do Maszjany w ten sposób: „Kiedy widzę twoją część której się wstydzisz (srom), powstaje we mnie pragnienie (podniecenie)”. Potem Maszjana powiedziała: „Bracie Maszje! kiedy widzę twoje wielkie pragnienie (fallus), jestem również poruszona (podniecona). 21. Potem ich wspólnym życzeniem stało się zaspokojenie ich pragnień.”(…)

Tak to ujmują mity

Kobieta nie jest w stanie często obronić się przed mężczyzną…

No za daleko idący wniosek. Społeczeństwo Gthyjskie za Zaratusztry dopuszczało kobiety do wszystkich stanowisk i zawodów. Nie widziano powodów by miało być inaczej. Potwierdzają to znaleziska archeologiczne. Za Achemanidów, kobiety służyły w armii perskiej w doborowych oddziałach konnicy budząc grozę wśród Geków, Pantea Arteszbod Dowodziła elitarnymi oddziałami „Nieśmiertelnych” w armii Cyrusa Wielkiego, Artemizja byla Admirałem floty perskiej, pięść miała twardą, bali się jej panicznie podwładni bo prała po pyskach bez pardonu. To dopiero później kobietę zepchnięto na pozycje defensywne, a i za Sasanidów, kobiety miały swój odrębny majątek, były sędziami i zajmowały znacznie wyższą pozycję społeczną niż w Europie.

Dlaczego Ahura Mazda stworzył ludzi takimi zanim Angra Mainju zatruł świat złem i kłamstwem?

Szczerze, to jest pytanie, na które tylko sama Mazda Ahura może odpowiedzieć, myślę, że jest to najdoskonalsza i piękna forma, która się bogu wyjątkowo udała. A to że obecnie śmiertelna i często słaba wobec naporu zła, to wynika z istoty świata zmieszanego w którym żyjemy. Nic tu nie jest doskonałe, ale też nie jest do końca popsute. Wszystko zależy od tego czy widzi się zarówno dobro człowieka jak i jego słabość w równowadze, bez zbędnego optymizmu, ale też bez nadmiernego pesymizmu.

Czy po fraszokereti mężczyzna i kobieta dalej będą różni?

Tak

Jak po fraszokereti będzie wyglądała ciąża i poród?

To co stanie się po odnowie świata jest dla nas narazie trudne do przewidzenia ponieważ Asza, jest przesłonięta przez Arymana kłamstwami. Wiadomo z pism, że Kosmos zostanie doprowadzony dopiero wtedy do stanu doskonałego, ale czy to będzie dalszy rozwój, czy coś niewyobrażalnego, to na razie nie wiemy. Stąd spekulacje na temat ciąży i porodu po Odnowie Świata, są trochę zabawą teoretyczną. Wracam znowu do Gath: Zaratusztra określa ten etap jako „Najlepsze bytowanie” nie pisze o chórach anielskich, wiernych wielbiących boga, niebiańskim Jeruzalem. Określa to słowem „Uszta” czyli szczęście i to jest chyba najtrafniejszy opis tego co się stanie, znalezienie szczęścia przez każdego.

Przeczytałem, że nie będzie się rodzić więcej dzieci.

Patrz wyżej. Tego tak naprawdę nie wiemy. Przypomnę, że  nasze podejście do mitologii każe nam ją traktować w kategoriach metafor.

Czy zatem przed działaniem Arymana ludzie również się nie rodzili?

Pierwszy człowiek Gajomart został stworzony przez Ahura Mazdę w świecie czystym i ponadczasowym. Była to jedna istota która trwała w stanie idealnym do chwili ataku Arymana. Jej tragizm polega na tym, że jej los podobnie jak innych istot był przesądzony, ale ich poświęcenie spowodowało powstanie świata przemieszanego i perspektywę zwycięstwa dobra. Gajomart zginął, ale z jego prochów powstali cieleśni i obdarzeni duszami ludzie, a więc ofiara nie poszła na marne, a Aryman został zaskoczony i powstrzymany mimo początkowego sukcesu w skalaniu świata.

Czy to w takim razie znaczy, że ciąża jest wynikiem interwencji zła?

Nie, zdecydowanie nie! Seks, poczęcie, ciąża i narodziny to jedne z najbardziej radosnych, pozytywnych i pięknych aspektów rzeczywistości. Aryman nie ma mocy kreacji, a człowiek i Bóg tak.