Nauka w zaratusztriańskiej Persji za Sasanidów
Kiedy arabski dowódca (Saad ibn-e Abi Vaghas) ujrzał ogromną bibliotekę pałacową w Ktezyfonie stolicy Sasanidów, napisał do Omara: co należy zrobić z książkami? Omar odpisał: „Jeśli książki przeczą Koranowi, są bluźniercze, a z drugiej strony, jeśli nawet zgadzają się z tekstem Koranu, to nie są potrzebne, ponieważ nam muzułmanom wystarczy tylko Koran”. W ten sposób ogromna biblioteka została zniszczona, a książki lub wytwory pokoleń perskich naukowców i uczonych zostały spalone w ogniu lub wrzucone do Eufratu. [1]
Z rozkazu innego władcy arabskiego (Ghotaibeh ibn-e Moslem) w Chorezmie, ci, którzy byli piśmienni, wszyscy historycy, pisarze i Mobedowie (kapłani) zostali wyłapani i zabici, a ich książki spalono, to w znacznym stopniu przyczyniło się że w jednym pokoleniu analfabetyzm stał się normą.[2]
Inne biblioteki w Ray i Chorsanie zostały podobnie potraktowane. Co utracono bezpowrotnie mówi historia międzynarodowego uniwersytetu w Gondeszapur.
Akademia Gondeszapur był jednym z trzech Sasanidzkich centrów edukacji (Ktezyfon, Resaina, Gondeszapur) w późnej starożytności, była intelektualnym centrum Imperium Sasanidzkiego. Oferowała kształcenie i szkolenie w w dziedzinie medycyny, filozofii, teologii i innych dziedzin nauki. Według „The Cambridge History of Iran”, było to najważniejsze centrum medyczne starożytnego świata w VI i VII wieku.
Historia Uczelni
W 489 nestoriański chrześcijański ośrodek teologiczny i naukowy w Edessie na rozkaz cesarza Zenona został zamknięty. Wykładowcy przenieśli się do Szkoły w Nisibis w Azji Mniejszej, [3], mieście pod perskim panowaniem. Tutaj uczeni Nestorianie, wraz z hellenistycznymi filozofami wygnanymi z Aten przez Justyniana w 529 r., przeprowadzili ważne badania w dziedzine medycyny, astronomii i matematyki. [4]
Jednak pod rządami cesarza Sassanidów Chosrowa I ( ad 531-579), znanego Grekom i Rzymianom jako Chosroes, Gondeszapur stał się głównym ośrodkiem nauk medycznych i innych. Chosrow udzielił schronienia różnym greckim filozofom i naukowcom syryjskim nestorianom uciekającym przed prześladowaniami religijnymi ze strony imperium bizantyjskiego. Stopniowo przenieśli się oni z pogranicznego Nisibis zagrożonego wojnami z Bizancjum, do Gondeszapur. Sasanidzi od dawna walczyli z Rzymianami i Bizantyjczykami o kontrolę nad dzisiejszym Irakiem i Syrią i przyjęli uciekających z Bizancjum uchodźców widząc z tego pożytek dla własnych planów.
Cesarz Chosrow pisał: „Zleciłem uchodźcom tłumaczenie tekstów greckich i syryjskich na Pahlavi . Przetłumaczyli różne prace dotyczące medycyny, astronomii, filozofii i rzemiosła użyteczności”.
Chosrow: „Ja również zwróciłem się na wschód i wysłałem lekarza Borzouye, aby zaprosił indyjskich i chińskich uczonych do Gondeszapur. Ci goście przetłumaczyli indyjskie teksty o astronomii, astrologii, matematyce i medycynie oraz chińskie teksty o ziołolecznictwie i religii”. Mówi się, że Borzouye sam przetłumaczył Pańcatantrę z sanskrytu na perski jako Kalila u Dimana.
Kościół Wschodu miał dużą swobodę działania w nowym ośrodku naukowym. W klasztorze w Gondeszapur mieścił się również słynny ośrodek teologiczny chrześcijan wschodnich. W VI wieku miasto stało się sławne dzięki swojej szkole teologicznej, w której studiował Rabban Hormizd . Zgodnie z listem katolikosa z Tymoteusza I , metropolita Beth Huzaye przejął kontrolę nad instytucjami teologicznymi i medycznymi. [5]
Chociaż prawie wszyscy lekarze akademii medycznej byli Persami , to jednak pisali swoje traktaty w języku syryjskim, ponieważ medycyna wyniosła swoją tradycję ze szkoły syryjskiej. [6]
Oprócz usystematyzowania leczenia, naukowcy z akademii przekształcili również edukację medyczną; zamiast praktykować tylko z jednym lekarzem, studenci medycyny musieli pracować w szpitalu pod nadzorem całego wydziału medycznego. Istnieją nawet dowody na to, że absolwenci musieli zdawać egzaminy, aby praktykować jako akredytowani lekarze Gondeszapur (jak zapisano w tekście arabskim Tārīkh al-ḥukamā ). Szkoła medyczna w Gondeszapur śledziła praktyki medyczne i chirurgiczne Grecji i Rzymu, a w VI wieku włączyła te z Indii. Jedną z najbardziej niezwykłych praktyk było użycie płata policzkowego nasady łuku, aby przywrócić małżowinę ucha. Użycie klapki pedikularnej do rekonstrukcji małżowiny nie pojawiło się ponownie w literaturze medycznej do 1931 r. do czasu zastosowania jej przez Jacque’a Josepha. Gondeszapur odegrał również kluczową rolę w historii matematyki. [8]
Gondeszapur pod rządami muzułmanów
Słynny międzynarodowy Uniwersytet medyczny Gondeszapur został złupiony, a jego księgi rozproszono lub później przeniesiono do Bagdadu. Tym niemniej jego sława była tak wielka, że Arabowie wykorzystali część zgromadzonej tu wiedzy.
W 832 r. Kalif al-Ma’mūn założył słynny Dom Mądrości. Tam naśladowano metody Gondszapur; Dom Mądrości został obsadzony ocalałymia bsolwentami starszej Akademii Gondeszapur. Jednak Dom Mądrości został rozwiązany pod rządami Al-Mutawakkila , następcy al-Ma’mūna. Warto nadmienić, że pierwsze szpitale islamskie zostały zbudowane zgodnie ze wzorem szpitala Gondeszapur.
Centrum intelektualne kalifatu Abbasydów ostatecznie przeniosło się do Bagdadu, ponieważ w literaturze współczesnej niewiele jest odniesień do uniwersytetów i szpitali w Gondeszapur. Znaczenie centrum stopniowo spadało. Al-Mukaddasi pisał w „Najlepszych rejonach wiedzy Regionów (ok. 1000 AD): Gondeszapur teraz to tylko ruiny.[9]
Ibn-e Khaldoun, słynny islamski historyk, podsumowuje całą tę anihilację z rozpaczą naukowca: „gdzie jest perska nauka, którą Omar nakazał zniszczyć?” Nikła ilość ksiąg przetrwała, tylko dlatego, że perscy uczeni przetłumaczyli je na arabski.
Okres panowania arabskiego w Iranie przyczynił się do upadku nauki na tym obszarze. Persowie w tym zaratusztrianie i chrześcijanie którzy nie przeszli na islam byli marginalizowani, ekonomicznie pauperyzowani i wielokrotnie poddawani eksterminacji szczegolnie po powstaniach i buntach przeciwko najeźdźcom. W sumie w ciągu dwóch stuleci arabskiej okupacji odnotowano ogółem 130 powstań irańskich.Wszystkie zostały brutalnie stłumione, za każdym razem konfiskowano ziemię, a miejscowa ludność była zmuszana co roku dostarczać Arabom złoto, srebro i pewną liczbę młodych niewolników w celu zadośćuczynienia.
Ktezyfon i Ray źródła:
[2]Abu Rayhan Birouni,Athar el Baghieh
[3]Ebn-e Esfandiar,Tārikh-e Tabarestān, 1320 Sh.(1941) str. 120.
Gondeszapur: źródła
Spangler, upadek zachodu, pp200
- ^Vol 4, p396.ISBN0-521-20093-8
- ^University of Tehran Przegląd / Wydarzenia historyczneZarchiwizowane2011-02-03 naWayback Machine
- ^Hill, Donald.Islamska nauka i inżynieria.1993. Edinburgh Univ.Naciśnij.ISBN0-7486-0455-3, str.4
- ^Winkler & Baum 2010, s.64
- ^http://www.iranicaonline.org/articles/syriac-language-i
- ^Elgood, Cyril.Historia medyczna Persii, Cambridge University Press, 1951, s.173
- ^Joseph, George Gheverghese (1991).Herb pawia: pozaeuropejskie korzenie matematyki.Londyn: IB Tauris.
- ^Le Strange, Guy(1905).Krainy wschodniego kalifatu: Mezopotamia, Persja i Azja Środkowa, od muzułmańskiego podboju do czasu timura.Nowy Jork: Barnes & Noble, Inc.238.OCLC1044046.
- ^http://www.artnet.com/library/02/0226/T022648.asp
10.^https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28984809
ZARATUSZTRIANIZM – ROZWAŻANIA 